W poniższym artykule wyjaśnię Ci, kiedy może dojść do odwieszenia wyroku karnego, jak długo trwa odwieszenie wyroku oraz co zrobić dalej. Zapraszam do lektury!
Potrzebujesz pomocy adwokata? A może chcesz pomóc bliskiej Ci osobie? Zapraszam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii Adwokackiej (Adwokat Sprawy Karne). W trudnych sprawach reprezentuję klientów z całej Polski. Zapraszam do kontaktu.
Kiedy może dojść do odwieszenia wyroku karnego?
Otrzymałeś wyrok z warunkowym zawieszeniem wykonania kary oraz popełniłeś kolejne przestępstwo w okresie próby?
W zależności od okoliczności sąd:
- będzie musiał odwiesić wymierzoną karę
- albo będzie tylko miał możliwość odwieszenia kary więzienia.
W art. 75 Kodeksu karnego przewidziano bowiem trzy obligatoryjne i dwie fakultatywne przesłanki odwieszenia kary.
Efekt będzie jednak ten sam. Zostanie zarządzone wykonanie zawieszonej kary więzienia.
Poniżej dokładnie opiszę te przesłanki.
Zobacz także: Warunkowe umorzenie postępowania karnego
Obligatoryjne zarządzenie wykonania kary
Kiedy sąd musi odwiesić wyrok? Z odpowiedzią na to pytanie przychodzi art. 75 § 1, 1a i 2a Kodeksu karnego:
,,1. Sąd zarządza wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
1a. Sąd zarządza wykonanie kary jeżeli skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą.
2a. Sąd zarządza wykonanie kary, jeżeli okoliczności, o których mowa w § 2, zaistnieją po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego, chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy.’’
Jak należy rozumieć ten przepis? Już tłumaczę.
Zobacz także: Tworzenie fałszywych dowodów
A. Popełnienie przestępstwa podobnego
Sąd ma obowiązek zarządzić wykonanie zawieszonej kary, jeżeli:
- w okresie próby skazany popełni podobne przestępstwo umyślne,
- a ponadto za popełnione w okresie próby przestępstwo zostanie prawomocnie skazany na bezwzględną karę pozbawienia wolności.
Co to ,,przestępstwa podobne’’? Są to przestępstwa należące do tego samego rodzaju. Podobne są np. czyny zabronione, w których sprawca stosował przemoc albo groźbę jej użycia.
Przykład:
Rozbój i kradzież jako popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, są przestępstwami podobnymi.
Uwaga! Chodzi wyłącznie o popełnione w okresie próby przestępstwa umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
Sąd nie zarządzi więc wykonania kary, jeżeli sprawca:
- nieumyślnie popełni podobne przestępstwo, nawet jeżeli orzeczono za nie prawomocnie karę pozbawienia wolności;
- umyślnie popełni podobne przestępstwo, za które orzeczono prawomocnie karę ograniczenia wolności lub karę grzywny,
- umyślnie popełni podobne przestępstwo, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.
Zobacz także: Co grozi za fałszywe oskarżenie
B. Rażące naruszenie porządku prawnego – przemoc albo groźba
Sąd ma także obowiązek zarządzić wykonanie kary, jeżeli w okresie próby skazany rażąco naruszy porządek prawny przez przemoc albo stosowane groźby.
Chodzi o sytuację, w której sprawca ponownie użyje przemocy albo groźby wobec:
- osoby najbliżej, z którą zamieszkuje,
- albo innej osoby małoletniej, z którą zamieszkuje
– a za tego rodzaju przestępstwo sprawca został już skazany na karę warunkowo zawieszoną i poddany próbie.
Ważne! Sprawca nie musi zostać prawomocnie skazany za ponowne użycie przemocy albo groźby bezprawnej. Wystarczy samo ustalenie, że miało to miejsce.
Przykład:
Ofiara znęcania się (207 KK) tj. żona sprawcy, wezwała policję, która to udokumentowała w ,,Niebieskiej karcie’’. Sprawca został już wcześniej skazany już za to przestępstwo i zawieszono wykonanie orzeczonej kary. Wpis w „Niebieskiej karcie” stanowi podstawę do odwieszenia kary.
Uwaga! Nie jest konieczne, aby sprawca skierował tego typu czyn w okresie próby przeciw tej samej osobie co pierwsze przestępstwo.
Przykład:
Tomasz zamieszkuje z żoną i córką. Został prawomocnie skazany za znęcanie się nad żoną (207 KK). Warunkowo zawieszono wykonanie kary. W okresie próby został skazany za groźby bezprawne kierowane względem córki. Sąd musi zarządzić wykonanie zawieszonej kary.
C. Rażące naruszenie porządku prawnego mimo pisemnego upomnienia kuratora sądowego
Sąd ma obowiązek zarządzić wykonanie kary, która została uprzednio zawieszona, jeżeli w okresie próby skazany rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności:
- dopuścił się przestępstwa innego niż określone w art. 75 § 1 Kodeksu karnego, a więc:
- przestępstwa umyślnego, ale niepodobnego do poprzednio popełnionego;
- przestępstwa umyślnego podobnego do poprzedniego, za które wymierzono inną karę niż bezwzględne pozbawienie wolności (ograniczenie wolności, grzywna);
- przestępstwa nieumyślnego.
- uchyla się od:
- uiszczenia grzywny,
- orzeczonego dozoru,
- wykonywania nałożonych obowiązków,
- orzeczonych środków karnych,
- orzeczonych środków kompensacyjnych,
- orzeczonego przepadku.
Uwaga! Obowiązek odwieszenia kary następuje, kiedy wymienione okoliczności mają miejsce po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez kuratora sądowego.
Kurator musi informować skazanego o negatywnych skutkach niezastosowania się do upomnienia. Jeżeli skazany nie skoryguje swojego postępowania mimo upomnienia kuratora, będzie musiał odbyć karę.
Przykład:
Skazany za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu został pouczony przez kuratora, że rażące naruszenie porządku prawnego poprzez popełnienie jakiegokolwiek czynu zabronionego będzie skutkowało odwieszeniem kary. Mimo to dopuścił się kradzieży. Sąd zarządził wykonanie kary pozbawienia wolności.
Zobacz także: Stan wyższej konieczności jako obrona w procesie karnym
Fakultatywne zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności
Kiedy sąd fakultatywnie (czyli nieobowiązkowo, zależnie od oceny sędziego) odwiesi wyrok? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w art. 75 § 2 i 3 Kodeksu karnego.
Ma on następujące brzmienie:
,,2. Sąd może zarządzić wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż określone w § 1, albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku.
- Sąd może zarządzić wykonanie kary, jeżeli skazany po wydaniu wyroku, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo’’.
Poniżej wyjaśnię jak należy odczytywać ten przepis prawa karnego.
A. Rażące naruszenie porządku prawnego w okresie próby
Sąd będzie mógł odwiesić karę więzienia, jeżeli w okresie próby skazany – który nie był wcześniej pisemnie upomniany przez kuratora o możliwych ujemnych konsekwencjach swojego zachowania – rażąco naruszy porządek prawny.
Co właściwie oznacza ,,rażące naruszenie porządku prawnego”? Sprawca rażąco narusza porządek prawny:
- popełniając przestępstwo albo wykroczenie, a także przestępstwo bądź wykroczenie skarbowe,
- łamiąc zakazy albo nie będzie przestrzegając nakazów wynikających z obowiązującego prawa.
Sąd przez odwieszeniem kary musi zadecydować, czy naruszenie porządku prawnego przez sprawcę ma charakter rażący. Pod uwagę trzeba wziąć jednorazowy albo ciągły charakter jego zachowania.
Kompleksowo przeanalizował tę kwestię Sąd Okręgowy w Częstochowie w wyroku z dnia 11 stycznia 2017 roku (VII Kzw 647/16):
„Nie każde bowiem naruszenie porządku prawnego wymaga zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności, ale tylko zachowanie rażące, to jest zawierające znaczny ładunek jego pejoratywności, więc takie, które jest nacechowane jaskrawością, czy uporczywością oraz dużym nasileniem złej woli sprawcy. Przed podjęciem decyzji należy zatem zawsze przeanalizować zachowanie skazanego polegające na dopuszczeniu się przestępstwa i ocenić, czy było to zachowanie o charakterze incydentalnym i jednorazowym, czy też było przejawem zdezaktualizowania się pozytywnej prognozy kryminologicznej.”
Sąd może więc odwiesić karę więzienia, jeżeli sprawca w szczególności:
- popełni przestępstwo inne niż określone w art. 75 § 1 Kodeksu karnego,
- umyślne niepodobne,
- umyślne podobne, za które wymierzono karę inną niż pozbawienie wolności bez warunkowego zawieszenia kary,
- nieumyślne.
- uchyla się od:
- zapłacenia grzywny,
- dozoru,
- wykonywania nałożonych na niego przez sąd obowiązków,
- orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku.
B. Rażące naruszenie porządku prawnego przed uprawomocnieniem się wyroku
Sąd może także zawiesić karę, jeżeli sprawca rażąco narusza porządek prawny jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku zawieszającego karę więzienia.
Będzie to miało miejsce, gdy sprawca popełni przestępstwo w okresie po wydaniu wyroku skazującego na karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, a przed jego uprawomocnieniem się.
Zobacz także: Zakaz opuszczania kraju
Jak długo trwa odwieszenie wyroku?
Jeżeli sąd postanowi zarządzić odwieszenie kary, to będzie podlegała ona wykonaniu:
- w przypadku obligatoryjnego odwieszenia kary – z chwilą wydania postanowienia przez sąd,
- w przypadku fakultatywnego odwieszenia – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu.
Zwróć uwagę na stanowisko Sądu Najwyższego (postanowienie z dnia 10 kwietnia 2018 roku, III KK 96/18):
,,Tak więc, postanowienia o zarządzeniu wykonania kary wydane na podstawie art. 75 § 1, § 1a i § 2a k.k. stają się wykonalne z chwilą wydania przed upływem okresu wskazanego w art. 75 § 4 k.k., chyba że sąd wydający postanowienie albo sąd powołany do rozpoznania zażalenia, wstrzyma jego wykonanie. Natomiast dla postanowień wydanych w oparciu o przepis art. 75 § 2 i 3 k.k. decydujące znaczenie ma chwila uprawomocnienia się takiego orzeczenia’’.
Uwaga! Zgodnie z art. 75 § 4 Kodeksu karnego:
zarządzenie wykonania kary nie może nastąpić później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.
Odwiesić karę można więc:
- przed rozpoczęciem okresu próby,
- w ciągu całego okresu próby,
- maksymalnie w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.
Terminu na zarządzenie wykonania kary nie można przedłużyć na okres przypadający po szóstym miesiącu po zakończeniu próby.
Odwołanie od odwieszenia wyroku
Jeżeli sąd korzystając ze swojego uprawnienia, wydał fakultatywne postanowienie o zarządzeniu wykonania kary, możesz wnieść na nie zażalenie. Masz na to 7 dni.
Zgodnie z art. 20 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego:
„Zażalenie wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone postanowienie; zostaje ono przekazane bezzwłocznie zarządzeniem wraz z aktami sprawy do sądu wyższej instancji, chyba że sąd orzekający w tym samym składzie przychyli się do zażalenia”.
Uwaga! Zażalenie na zarządzenie wykonania zawieszonej kary bądź odmowę odwieszenia kary nie przysługuje pokrzywdzonemu.
Jak orzekł Sąd Apelacyjny w Katowicach (wyrok z 9 maja 2012 roku, II AKzw 462/12):
„należy uznać, iż pokrzywdzony (jego pełnomocnik) nie jest podmiotem uprawnionym do wystąpienia z zażaleniem na postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania kary warunkowo zawieszonej, wobec czego prawidłową reakcją na powyższe winna być odmowa przyjęcia złożonego środka odwoławczego w myśl regulacji art. 429 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w., jako wniesionego przez osobę nieuprawnioną”.
Odwieszenie wyroku i co dalej?
A. Zamiana kar
Zastanawiasz się czy możesz cokolwiek zrobić, jeżeli kara została odwieszona? A czy myślałeś nad zmianą formy kary na ograniczenie wolności albo grzywnę? W takiej sytuacji może to być możliwe!
Sąd podejmując decyzję fakultatywną o odwieszeniu kary więzienia, może dokonać jej zamiany na:
- ograniczenie wolności w formie prac społecznych – przy założeniu, że jeden dzień kary więzienia to dwa dni kary ograniczenia wolności,
- grzywnę – przy założeniu, że jeden dzień kary więzienia to dwie stawki dzienne grzywny.
Uwaga! Sąd nie ma obowiązku dokonania zamiany kar. Ma taką możliwość, jeżeli uzna, że cel kary zostanie w ten sposób spełniony.
Zamiana kar nie znajduje zastosowania:
- wobec skazanych, którzy nie opuścili lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
- wobec skazanych, którzy nie naprawili szkody albo nie uiścili świadczenia pieniężnego
- w przypadku kiedy karę więzienia zawieszono na podstawie art. 60 § 5 Kodeksu karnego.
B. Skrócenie kary zarządzonej do wykonania
W przypadku fakultatywnego odwieszenia kary, sąd może również zmodyfikować długość pobytu skazanego w więzieniu.
Przepis z art. 75 § 3a Kodeksu karnego stanowi, że:
„3a. Zarządzając wykonanie kary w wypadkach, o których mowa w § 2 i 3, sąd może, uwzględniając dotychczasowy przebieg próby, a w szczególności wykonanie nałożonych obowiązków, skrócić orzeczoną karę, nie więcej jednak niż o połowę.’’
Sąd zbada więc zbadać dotychczasowy przebieg próby, a szczególnie wykonywanie nałożonych środków probacyjnych.
Skrócić karę można maksymalnie o połowę wymiaru czasowego określonego w wyroku skazującym.
Przykład:
Tomasz M. został skazany na rok pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary. Dopuścił się rażącego naruszenia porządku prawnego w okresie próby, wobec czego sąd zdecydował o zarządzeniu wykonania kary. Z uwagi na fakt, że dotychczasowy okres próby przebiegał bezproblemowo, pozbawienie wolności skrócono do 6 miesięcy.
Odwieszenie zawieszonego wyroku a dozór elektroniczny?
Istnieje możliwość odbycia kary w warunkach ,,bardziej komfortowych’’ tj. poza zakładem karnym. Chodzi o miejsce zamieszkania skazanego, ale z jednoczesnym zastosowaniem systemów elektronicznych, które ograniczają swobodę w poruszaniu się oraz zmianie miejsca pobytu.
W systemie dozoru elektronicznego (SDE) skazany otrzymuje nadajnik radiowy, a w miejscu zamieszkania instalowane są urządzenia monitorujące.
Odbycie kary pozbawienia wolności w taki sposób możliwe jest tylko, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy,
- sprawca nie dopuścił się czynu w ramach recydywy wielokrotnej,
- SDE jest wystarczające do osiągnięcia celów kary,
- skazany ma miejsce stałego pobytu,
- osoby pełnoletnie, które zamieszkują wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na odbywanie kary w tym systemie (pisemna zgoda, załączona do wniosku),
- warunki techniczne nie stoją na przeszkodzie, aby skazany odbył karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Wniosek z uzasadnieniem oraz załącznikami należy złożyć do właściwego sądu penitencjarnego, w którego okręgu skazany przebywa.
Zobacz także: Wniosek o dozór elektroniczny
Jak uniknąć odwieszenia wyroku orzeczonego przez sąd?
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Tak naprawdę tylko postawa osoby skazanej może zaważyć na odwieszeniu kary więzienia.
Aby nie zaistniały przesłanki do zarządzenia wykonania kary skazany musi:
- przestrzegać obowiązującego porządku prawnego,
- wywiązywać się z nałożonych na niego przez sąd obowiązków, w tym przykładowo:
- poddać się leczeniu,
- przeprosić pokrzywdzonego,
- w wyznaczonych terminach informować sąd albo prokuratora o przebiegu próby,
- powstrzymać się od kontaktowania się z osobą pokrzywdzoną,
- powstrzymać się od przebywania w miejscach, do których w wyroku zakazano mu wstępu (takich jak imprezy masowe),
- pozostawać w kontakcie z wyznaczonym kuratorem sądowym i stosować się do jego wezwań.
Kancelaria Adwokacka z Poznania – pomoc w warunkowych zawieszeniach
Potrzebujesz adwokata? Chcesz walczyć o korzystne rozstrzygnięcie sądu karnego? Możemy poprowadzić Twoją sprawę. Zapraszamy do kontaktu!
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi.
Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także
podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu,
Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
e-mail: biuro@slupinska.eu
Dodaj komentarz