Zgodnie z przepisami Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, ojciec dziecka pozamałżeńskiego ma co do zasady takie same prawa wobec swojego dziecka, jak ojciec dziecka z małżeństwa. Brak ślubu nie ogranicza praw ojca do opieki, decydowania o dziecku ani utrzymywania z nim kontaktu. Jednak, aby w pełni korzystać z tych uprawnień, ojciec musi dopełnić pewnych formalności, a w razie braku dojścia do porozumienia z matką – być gotowym do uregulowania spraw przed sądem.
Jakie prawa przysługują ojcu do dziecka bez ślubu po rozstaniu?
Ojciec dziecka, po rozstaniu ma:
- prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem i sprawowania opieki;
- prawo do współdecydowania o losach dziecka m.in. o edukacji, leczeniu, miejscu pobytu dziecka i miejsca zamieszkania dziecka – w ramach władzy rodzicielskiej;
- prawo do informacji o dziecku – ojciec ma prawo otrzymywać informacje o stanie zdrowia, edukacji, rozwoju czy sytuacji życiowej dziecka;
- prawo do udziału w życiu dziecka – np. uczestniczenie w uroczystościach przedszkolnych szkolnych, uroczystych wydarzeniach szkolnych lub sportowych, urodzinach, czy w ważnych momentach życia dziecka;
- możliwość dochodzenia ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej drugiego rodzica
Władza rodzicielska nad małoletnim dzieckiem
Zgodnie z polskim prawem, oboje rodzice posiadają pełną władzę rodzicielską nad dzieckiem – niezależnie od tego, czy byli małżeństwem, czy pozostawali w związku nieformalnym. W związku nieformalnym, matka nabywa tę władzę z chwilą urodzenia dziecka, natomiast ojciec – z chwilą uznania lub ustalenia ojcostwa. Płeć rodzica nie ma tu znaczenia – ojciec i matka są równi wobec prawa i żadne z nich nie ma z góry uprzywilejowanej pozycji.
Władza rodzicielska obejmuje m.in.:
- troskę o osobę dziecka,
- podejmowanie decyzji w istotnych sprawach (np. edukacja, leczenie, miejsce zamieszkania),
- reprezentowanie dziecka,
- zarządzanie jego majątkiem.
Jak wygląda władza rodzicielska i opieka nad dzieckiem po rozstaniu rodziców?
Po rozstaniu rodziców małoletniego dziecka (bez względu na to, czy byli małżeństwem i są po rozwodzie, czy nie) obie strony nadal zachowują władzę rodzicielską, o ile sąd jej komuś nie ograniczy lub nie pozbawi. Utrata lub ograniczenie władzy rodzicielskiej ojca może nastąpić tylko na mocy orzeczenia sądu i tylko wtedy, gdy wymaga tego dobro dziecka.
💡Przykład:
Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską jednemu z rodziców, jeśli po rozstaniu nie mogą się oni porozumieć co do opieki lub gdy jedno z nich poważnie zaniedbuje dziecko albo nadużywa swoich uprawnień, np. stosuje przemoc. Ograniczenie może polegać np. na tym, że jedno z rodziców zachowuje prawo współdecydowania tylko w niektórych kwestiach (tj. edukacja czy leczenie dziecka), albo iż określone decyzje wymagają zgody sądu.
Przy rażącym zagrożeniu dobra dziecka – sąd może pozbawić rodzica władzy rodzicielskiej. Nawet jeśli ojciec ma ograniczoną władzę rodzicielską, wciąż przysługuje mu prawo do kontaktów z dzieckiem, chyba że sąd postanowi inaczej.
Prawo do kontaktów ojca z dzieckiem po rozstaniu
Prawo do kontaktów z dzieckiem przysługuje każdemu rodzicowi, niezależnie od tego, czy ma pełnię władzy rodzicielskiej. Zgodnie z art. 1131 KRO, Jeżeli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia. Kontakty obejmują:
- odwiedziny,
- spotkania,
- zabieranie dziecka do siebie,
- korzystanie z innych środków komunikacji (telefony, rozmowy wideo, korespondencję i inne środki komunikacji elektronicznej).
Dziecko ma zatem prawo do wychowywania przez każdego z rodziców, a żaden z rodziców nie powinien celowo utrudniać dziecku kontaktu z drugim.
🤓 Zobacz 👉 Wniosek o uregulowanie kontaktów ojca z dzieckiem – wzór i porady 👨🦰📞👧
Co w sytuacji, gdy jeden z rodziców ogranicza kontakt z dzieckiem po rozstaniu? – Prawo ojca do uregulowania kontaktów z dzieckiem przed sądem
Kiedy po rozstaniu jedno z rodziców ogranicza drugiemu możliwość spotkań z dzieckiem, jeśli porozumienie nie jest możliwe, drugi rodzic ma prawo zwrócić się do sądu rodzinnego o uregulowanie kontaktów z dzieckiem. We wniosku do sądu proponuje się konkretny harmonogram spotkań i ewentualnie innych form kontaktu. Sąd, kierując się dobrem dziecka, określi w postanowieniu, kiedy i na jakich zasadach strona może widywać się z potomkiem.
W sytuacji, gdy jeden z rodziców uporczywie utrudnia wykonywanie ustalonych kontaktów (np. matka nie wydaje dziecka na spotkania mimo postanowienia sądu), ojciec może wystąpić o egzekucję kontaktów. W takim przypadku sąd może zagrozić nałożeniem kary pieniężnej na rodzica naruszającego ustalenia, a jeśli to nie przyniesie skutku – wymierzyć karę. W ostateczności, sąd może rozważyć zmianę decyzji dotyczącej opieki nad dzieckiem.
👇 Więcej na temat co robić, gdy matka utrudnia kontakty z dzieckiem dowiesz się tutaj 👉👉 Utrudnianie kontaktów z dzieckiem ‼️
Alimenty na dziecko bez ślubu
Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka istnieje niezależnie od tego, czy rodzice byli małżeństwem, czy nie. Przepisy prawa jednoznacznie wskazuje, że rodzice są zobowiązani do łożenia na utrzymanie dziecka – w zakresie dostosowanym do ich możliwości finansowych.
Jeżeli jedno z rodziców ponosi bieżące koszty związane z wychowaniem dziecka – np. opłaca przedszkole, kupuje ubrania, jedzenie czy leki – ma prawo oczekiwać, że drugi rodzic będzie partycypował w tych wydatkach.
👇😉 Z praktyki
Jeśli po rozstaniu dziecko mieszka na co dzień z matką, to ojciec zobowiązany będzie do przekazywania jej ustalonej kwoty alimentów. Wysokość tej kwoty powinna odpowiadać realnym, usprawiedliwionym potrzebom dziecka i możliwościom zarobkowym ojca.
Wysokość alimentów a potrzeby dziecka
Wysokość alimentów nie jest ustalana sztywno według zarobków – sąd bierze pod uwagę również potencjalne możliwości zarobkowe rodzica zobowiązanego oraz uzasadnione potrzeby dziecka. Brane pod uwagę są m.in. poszczególne potrzeby dziecka, tj.:
- 🔞 wiek dziecka,
- 🩺 koszty leczenia i rehabilitacji,
- 📚 zajęć dodatkowych
Wysokość alimentów można zmienić w razie zmiany okoliczności. Jeśli np. ojciec straci pracę lub odwrotnie – znacząco wzrosną jego dochody, albo gdy potrzeby dziecka się zwiększą, np. pójdzie do szkoły, każda ze stron może wystąpić do sądu o podwyższenie, obniżenie lub uchylenie alimentów.
📣 Więcej na temat do kiedy trwa obowiązek alimentacyjny dowiesz się tutaj 👉👉 Do kiedy płaci się alimenty na dziecko? ⏰🧑
Uznanie ojcostwa a prawa i obowiązki ojca
Jeśli dziecko urodziło się poza małżeństwem, pierwszym krokiem do uzyskania praw ojcowskich jest formalne uznanie ojcostwa. Procedura polega na złożeniu przez mężczyznę oświadczenia, iż jest on ojcem dziecka, przy jednoczesnym potwierdzeniu tego przez matkę. Najczęściej odbywa się w urzędzie stanu cywilnego w obecności obojga rodziców albo przed sądem opiekuńczym. Uznanie ojcostwa powoduje wpisanie ojca do aktu urodzenia dziecka. Od tej chwili ojciec jest formalnie prawnym opiekunem dziecka.
Dzięki temu ojciec zyskuje pełnię praw rodzicielskich – może współdecydować o wychowaniu dziecka, jego edukacji, leczeniu itp. Od momentu uznania ojcostwa oboje rodzice mają równą władzę rodzicielską, podobnie jak w przypadku małżeństw.
Obowiązki ojca wynikające z uznania ojcostwa
Zgodnie z prawem rodzinnym, uznanie ojcostwa nakłada na ojca także obowiązki, bowiem staje się on zobowiązany do utrzymania dziecka, tj. do płacenia alimentów. Dziecko może nosić jego nazwisko, natomiast samo zyskuje m.in. prawo do dziedziczenia po ojcu.
Jeśli z jakiegoś powodu matka nie chce potwierdzić ojcostwa lub są wątpliwości co do pochodzenia dziecka, ojciec może wystąpić do sądu o sądowe ustalenie ojcostwa. W ramach takiego postępowania sąd może zarządzić badania DNA, a po potwierdzeniu biologicznego ojcostwa – wyda wyrok uznający mężczyznę za ojca dziecka. Sąd rozstrzyga również o nazwisku dziecka oraz o władzy rodzicielskiej.
Podsumowanie – Prawa ojca do dziecka po rozstaniu
✔️ Po rozstaniu z matką dziecka, ojciec nadal ma prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem, współdecydowania w istotnych sprawach dziecka i informacji o dziecku. Na ojcu dziecka ciąży także obowiązek alimentacyjny.
✔️ Ojciec wychowujący dziecko poza małżeństwem ma takie same podstawowe prawa rodzicielskie jak ojciec z rodziny formalnej.
✔️ Obowiązek alimentacyjny wobec małoletniego dziecka spoczywa na obojgu rodzicach, niezależnie od ich relacji.
✔️ Rodzice obowiązani są do zapewnienia dziecku optymalnych warunków do rozwoju. W przypadku braku porozumienia pomiędzy nimi, kwestię opieki nad dzieckiem, alimentów, władzy rodzicielskiej i kontaktów, ureguluje sąd.
✔️ Jeżeli potrzebujesz pomocy w kwestiach związanych z uregulowaniem spraw dziecka po rozstaniu, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią Adwokacką.
Źródło:
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych.Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi.
Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także
podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu,
Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
e-mail: biuro@slupinska.eu
Dodaj komentarz