Otrzymałeś wezwanie do sądu w charakterze świadka na sprawę cywilną? Nie wiesz, w jaki sposób się zachować? Przede wszystkim zachowaj spokój, ponieważ co do zasady nic Ci nie grozi, a Twoje stawiennictwo ma na celu wyjaśnienie okoliczności rozpatrywanej sprawy. W moim najnowszym artykule przedstawię krótki poradnik dla osób będących świadkami w sprawach cywilnych (rozwody, spadki, alimenty itp.).
Potrzebujesz pomocy adwokata? Możesz skorzystać z moich usług. Posiadam bogate doświadczenie w sprawach o rozwód, alimenty oraz w sprawach spadkowych. Udzielam porad prawnych dla klientów z całej Polski, w tym także online i przez telefon. Zapraszam do zapoznania się z moją ofertą (Adwokat Poznań) oraz do kontaktu.
Wezwanie w charakterze świadka – główne wnioski
- Dowód z przesłuchania świadka jest jednym z najczęściej stosowanych środków dowodowych w różnych postępowaniach.
- Otrzymując wezwanie w charakterze świadka, nie należy niepotrzebnie się denerwować.
- Celem stawiennictwa świadka jest odebranie od niego zeznań, czyli uzyskania informacji istotnych z punktu widzenia rozpatrywanej sprawy.
- Stawiennictwo jest obowiązkowe, a ewentualną nieobecność należy usprawiedliwić.
- Nie bój się sądu, ale okazuj mu szacunek. W tym poprzez godny ubiór.
- Mów prawdę. Postaraj się wypowiadać sensownie i logicznie. Łącz fakty.
- W razie nieusprawiedliwionej nieobecności sąd może nałożyć na świadka grzywnę w wysokości do 5 000 złotych, a jeśli sytuacja się powtórzy, ukarać ponownie grzywną i zarządzić przymusowe doprowadzenie.
- W niektórych sytuacjach świadkowi przysługuje prawo do odmowy zeznań albo do odmowy odpowiedzi na zadane pytanie.
- W związku ze stawiennictwem świadkowi należy się zwrot kosztów oraz utraconego zarobku.
Wezwanie w charakterze świadka – kwestie podstawowe
Stawienie się przed sądem zawsze jest dużym przeżyciem. Raczej nie mamy z tym do czynienia na co dzień. A boimy się tego, czego nie znamy.
Będzie Ci łatwiej, jeśli o wezwaniu w charakterze świadka zostaniesz wcześniej uprzedzony. Może się tak zdarzyć, że osoba, która zamierza wnieść sprawę do sądu na przykład o rozwód, poprosi Cię o to, abyś zeznawał w charakterze świadka. W ten sposób będziesz miał czas na to, aby odpowiednio się przygotować. Wówczas spokojnie odświeżysz sobie okoliczności sprawy oraz przygotujesz się psychicznie na wizytę w sądzie.
Jednakże może dojść do takiej sytuacji, że dostaniesz wezwanie w charakterze świadka z sądu, zupełnie się go nie spodziewając. Co w takiej sytuacji?
Przede wszystkim nie denerwuj się niepotrzebnie. Sąd nie zamierza Cię w żaden sposób ukarać, zamierza tylko pozyskać od Ciebie informacje, które są istotne z punktu widzenia rozpatrywanej przez niego sprawy. Jeżeli masz wiedzę na ten temat, po prostu odpowiesz na zadane pytania i na tym Twój udział się zakończy.
Zastanówmy się teraz, o czym powinieneś pamiętać, udając się do sądu.
Wezwanie w charakterze świadka – o czym należy pamiętać?
Na samym wstępie powinieneś sobie uświadomić, jakiej sprawy dotyczy to wezwanie. Problem ten nie będzie istniał, jeżeli wcześniej zostałeś poinformowany przez stronę postępowania o tym, że powołano Cię w charakterze świadka.
Jeżeli wiesz, czego dotyczy sprawa, możesz usiąść w domu na spokojnie i zapisać na kartce wszystko, co jest Ci wiadome. W ten sposób będziesz mógł uporządkować swoją wiedzę. Aczkolwiek musisz wiedzieć, że w sądzie nie ma możliwości posługiwania się notatkami. Najgorsze co możesz zrobić, to czytać zeznania z kartki. Wówczas sprawisz wrażenie osoby niewiarygodnej.
Na zadawane Ci pytania musisz odpowiadać w sposób konkretny i rzeczowy, mówić o tym, co wiesz, a nie o tym, co Ci się wydaje, co czujesz, jak oceniasz daną sytuację.
Udając się do sądu w celu złożenia zeznań, musisz pamiętać o jeszcze jednej niezwykle istotnej rzeczy. Mianowicie, musisz zabrać ze sobą dokument tożsamości – dowód osobisty lub paszport. Zanim sąd przystąpi do przesłuchania, najpierw Cię wylegitymuje oraz zapyta o imię, nazwisko, wiek, zawód oraz stosunek do stron postępowania.
Uszanuj powagę sądu
Jeśli chcesz wypaść dobrze i wiarygodnie, to uszanuj powagę sądu. Pamiętaj, że w sądzie należy zachowywać się godnie.
Przede wszystkim odpowiednio się ubierz. Styl smart casual zawsze jest miło widziany. Bądź uczesany i schludny. Zakryj tatuaże, schowaj dekolt i prowokującą biżuterię.
Przeczytaj także: Jak się ubrać do sądu
Nie spóźnij się. Bądź co najmniej 15 minut wcześniej. Jednak nie zdziw się, jeśli rozprawa będzie przesunięta lub rozpocznie się później. Takie rzeczy się dzieją. Czasami dochodzi do wielogodzinnych opóźnień.
Wchodząc na salę wycisz telefon komórkowy. Do sądu zwracaj się per „Wysoki Sądzie”. A nie np. „Panie Sędzio” lub „Proszę Pana”. Odpowiadając pytania zwracaj się do sądu, a nie do jednej ze stron lub jej pełnomocników.
A co by się stało, gdybyś się nie stawił? Powiem szczerze, lepiej o tym nie myśl, zaraz wyjaśnię Ci dlaczego.
Wezwanie w charakterze świadka – niestawiennictwo
Będąc świadkiem, powinieneś stawić się o czasie w miejscu, które zostało wyznaczone w wezwaniu. Co więcej, nie możesz opuszczać siedziby sądu bez zgody przewodniczącego składu orzekającego w danej sprawie.
Jeżeli z jakichś powodów nie możesz stawić się na wezwanie, powinieneś usprawiedliwić swoją nieobecność. W jaki sposób to zrobić? Możesz to zrobić pisemnie wraz z podaniem okoliczności, które spowodowały Twoją absencję, ale i – w nagłym przypadku – telefonicznie lub mailowo. Jeżeli nieobecność wynika z powodu choroby, konieczne jest zwolnienie od lekarza sądowego. W praktyce często wystarczy nawet zwolnienie od zwykłego lekarza.
Kto nie może być świadkiem?
W art. 259 Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) wymienione zostały osoby, które nie mogą zeznawać przed sądem jako świadkowie. Mianowicie chodzi tutaj o:
- osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;
- wojskowi i urzędnicy niezwolnieni od zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klauzuli zastrzeżone lub poufne oraz osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli ich zeznanie miałoby być połączone z jej naruszeniem;
- przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby prawnej lub innej organizacji mającej zdolność sądową;
- współuczestnicy jednolici.
Świadkiem nie może być również mediator. W tym przypadku chodzi jednak o fakty, o których dowiedział się on w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony zwolnią go z obowiązku zachowania tajemnicy mediacji.
Należy również przypomnieć, że w niektórych sytuacjach świadek ma prawo do odmowy zeznań albo do odpowiedzi na pytania. Zaraz wyjaśnię Ci, na czym polegają te uprawnienia.
Prawo odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania
Zasadniczo nikt nie ma prawa do odmowy składania zeznań z wyjątkiem:
- małżonków stron,
- ich wstępnych (rodzice, dziadkowie),
- zstępnych (dzieci, wnuki),
- rodzeństwa,
- powinowatych w tej samej linii lub stopniu (np. szwagier),
- jak również osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia (np. adoptowane dzieci).
Uprawnienie to trwa również po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Należy jednak zwrócić uwagę, iż nie można odmówić zeznań w sprawach o prawa stanu (np. o unieważnienie małżeństwa), aczkolwiek wyjątek stanowią tutaj sprawy o rozwód.
Warto dodać, że będąc świadkiem, możesz w niektórych przypadkach odmówić odpowiedzi na zadane Ci pytanie. Jest to możliwe wówczas, gdy zeznanie mogłoby narazić Ciebie lub Twoich bliskich, o których mówiłam wcześniej, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej.
Odmówić odpowiedzi na pytanie może również duchowny, jeżeli dotyczy ono tajemnicy spowiedzi.
A teraz opiszę jak wygląda przesłuchanie w sądzie.
Wezwanie w charakterze świadka – jak wygląda przesłuchanie?
Świadkowie zazwyczaj wchodzą na salę rozpraw zaraz po wywołaniu sprawy. Zajmują miejsca dla publiczności i po sprawdzeniu obecności przez sąd, proszeni są o opuszczenie sali. Następnie, kiedy rozpocznie się etap przesłuchania, ponownie proszeni są na salę, ale już pojedynczo.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz. Otóż gdybyś nie mógł stawić się na wezwanie z powodu choroby, niepełnosprawności lub innej niedającej się usunąć przeszkody, może przesłuchać Cię sąd właściwy ze względu na Twoje miejsce pobytu. Co więcej, sąd właściwy dla Twojego miejsca zamieszkania może dokonać przesłuchania, jeżeli przemawiają za tym względy celowości lub ekonomii, przy czym decyzję w tym zakresie zawsze podejmuje sąd. W praktyce przyjmuje się, że chodzi tu o odległość 50 km, choć dużo zależy od podejścia konkretnego sędziego.
Po ponownym wejściu na salę sąd poprosi Cię o podejście do barierki, która znajduje się na środku. Następnie podasz dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport) i odpowiesz na kilka pytań sądu. Będą one dotyczyły Twojego imienia i nazwiska, wieku, zawodu oraz stosunku do stron – czy jesteś z nimi spokrewniony bądź spowinowacony.
Kolejnym krokiem może być odebranie przyrzeczenia, czyli uroczystego zapewnienia o tym, że będziesz mówił prawdę, aczkolwiek strony mogą wnieść o rezygnację z przyrzeczenia. Jeśli odebrano od Ciebie przyrzeczenie, to uważaj co mówisz. Składanie fałszywych zeznań jest bowiem przestępstwem.
Zobacz także: Składanie fałszywych zeznań – art. 233 KK
O co świadek może być pytany przez sąd?
Następnie sąd przystąpi do zadawania właściwych pytań. To, o co pyta sąd zależy od tego, o co jest sprawa i co stanowi kość niezgody między stronami.
Po tym, jak sąd zakończy zadawać pytania, inicjatywę w tym zakresie przejmą strony. Mogą one zadawać pytania osobiście lub przez swoich pełnomocników.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na pewne nowości w polskim prawie. Otóż wskutek nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego związanej z pandemią koronawirusa świadkowie mogą być przesłuchiwani na odległość, za pośrednictwem Internetu, a także składać zeznania na piśmie.
Kiedy już skończysz zeznawać, sąd podziękuje Ci i poinformuje, że możesz opuścić jego siedzibę. Po tym możesz wracać do domu lub pracy.
A co się stanie, jeżeli nie wypełnisz nałożonych na Ciebie obowiązków?
Wezwanie w charakterze świadka – niewypełnienie obowiązków
Jeżeli nie stawisz się na wezwanie i nie usprawiedliwisz swojej absencji, sąd może ukarać Cię grzywną w wysokości do 5 000 złotych. Gdybyś nie stawił się po raz kolejny bez usprawiedliwienia, wówczas sąd ponownie ukarze Cię grzywną w wysokości do 5 000 złotych, a ponadto może zarządzić przymusowe doprowadzenie przez funkcjonariuszy Policji. Co jednak ważne, możesz złożyć zażalenie na postanowienie sądu w tym przedmiocie w terminie 7 dni od daty doręczenia jego odpisu. Możesz też usprawiedliwić absencję w ciągu 7 dni od doręczenia odpisu albo na następnym posiedzeniu, na które zostaniesz wezwany. Wówczas sąd odstąpi od zastosowanych wcześniej środków.
Możesz zostać również ukarany za nieuzasadnioną odmowę zeznań lub przyrzeczenia. Sankcją w takim przypadku jest także grzywna w wysokości do 5 000 złotych. Co więcej, sąd może zastosować areszt na czas nie dłuższy niż tydzień.
Takie historie do jednak zdecydowana rzadkość.
A czy świadek ma jeszcze jakieś prawa? Okazuje się, że tak i to takie, które z całą pewnością Cię zainteresują.
Wezwanie w charakterze świadka – zwrot kosztów
W myśl obecnie obowiązujących przepisów osobie, która została wezwana w charakterze świadka, przysługuje zwrot kosztów związanych ze stawiennictwem w sądzie. Należy jednak podkreślić, że chodzi tutaj o wydatki konieczne. Co więcej, można domagać się również zwrotu utraconych zarobków.
Warto zwrócić uwagę, że przewodniczący składu orzekającego może przyznać świadkowi zaliczkę na koszty podróży i na utrzymanie w miejscu przesłuchania. Niezwykle istotne jest, że prawo to przysługuje także osobie, która stawiła się w sądzie, jednakże z jakichś względów nie została ona przesłuchana. Z powyższych praw może skorzystać również osoba towarzysząca świadkowi, jeżeli nie jest on w stanie stawić się w sądzie samodzielnie.
Należy wskazać, iż jeżeli świadek jest zatrudniony w organie władzy publicznej i został powołany do zeznawania w związku z tym zatrudnieniem, powyższych zasad się nie stosuje. W takim przypadku świadkowi służy prawo do należności na zasadach określonych w przepisach regulujących wysokość i warunki ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.
Żeby ubiegać się o zwrot poniesionych wydatków, należy je udokumentować. Najprościej, jeśli to zrobisz za pomocą biletów, faktury za nocleg czy przejazd taksówką, rachunek uproszczony potwierdzający poniesienie danego wydatku bądź zaświadczenie o wysokości utraconego zarobku.
Wniosek o zwrot kosztów można złożyć na piśmie (w terminie 3 dni licząc od zakończenia czynności z udziałem danej osoby) albo ustnie do protokołu rozprawy. Następnie sąd lub referendarz sądowy wydaje postanowienie w przedmiocie zwrotu kosztów i środki te trafiają przelewem na konto świadka lub przekazem pocztowym.
Potrzebujesz pomocy adwokata?
Jeśli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, zapraszam do kontaktu. Działam na terenie takich miast jak: Poznań, Luboń, Gniezno, Śrem, Środa Wielkopolska, Grodzisk Wielkopolski, Swarzędz, Leszno, Piła, Kościan, Jarocin, Września oraz Wolsztyn. Posiadam także oddział w Świeciu, pracując w takich miejscowościach jak Grudziądz, Chełmno i Tuchola.
W trudnych sprawach działam w CAŁEJ POLSCE!
Udzielam także konsultacji telefonicznych oraz konsultacji online. Warto skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata lub radcy prawnego.
Masz pytania? Napisz! Zadzwoń!
Adwokat
Marlena Słupińska-Strysik
e-mail: biuro@slupinska.eu
tel. 61 646 00 40
tel. 68 419 00 45
tel. 52 511 00 65
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych.Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi.
Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także
podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu,
Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
e-mail: biuro@slupinska.eu
Dodaj komentarz