Z łatwością możesz zauważyć, że liczba ataków hackerskich wyraźnie wzrasta. Co za tym idzie – oszustwa komputerowe stają się coraz bardziej powszechne. CERT, który zarejestrował rosnącą liczbę zgłoszeń i incydentów cyberbezpieczeństwa, w raporcie z 2021 r. zauważył wzrost takich przestępstw na poziomie aż 182% w porównaniu do poprzedniego roku. Co to jest oszustwo komputerowe z art. 287 KK? Jaka jest kara za oszustwo komputerowe? W poniższym artykule nie tylko znajdziesz odpowiedź na powyższe wiodące pytania, ale także poznasz przykłady oszustw komputerowych oraz dowiesz się jak udowodnić oszustwo komputerowe. Zapraszam do lektury!
Co to jest oszustwo komputerowe z ar. 287 KK?
Zauważ, że oszustwo komputerowe jest przestępstwem, które zostało uregulowane w art. 287 § 1 Kodeksu karnego. Przepis ten ma następujące brzmienie:
1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub wyrządzenia innej osobie szkody, bez upoważnienia, wpływa na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie danych informatycznych lub zmienia, usuwa albo wprowadza nowy zapis danych informatycznych, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Możesz zauważyć, że art. 287 Kodeksu karnego określa sześć rodzajów zachowań sprawcy:
- wpłynięcie na automatyczne przetwarzanie danych informatycznych;
- wpłynięcie na automatyczne gromadzenie (zbieranie) danych informatycznych;
- zmiana zapisów danych informatycznych;
- wpłynięcie na automatyczne przekazanie danych;
- usuwanie zapisów informatycznych;
- wprowadzanie nowych zapisów danych informatycznych.
Niezwykle istotną kwestią jest fakt, że sprawca musi działać bez upoważnienia.
Wpłynięcie na automatyczne przetwarzanie lub przekazywanie danych
W tym kontekście warto wyjaśnić czym jest ,,wpływanie’’ na automatyczne przetwarzanie, czy też przekazywanie danych informatycznych. Otóż ma ono miejsce, kiedy sprawca wywiera wpływ. Co istotne, wywieranie wpływu może być:
- pozytywne (np. poprawienie wadliwych danych),
- negatywne (np. celem sprawcy jest wyrządzenie szkody).
Co się kryje pod pojęciem automatycznego przetwarzania? Mówiąc krótko jest to opracowywanie, które nie ma czynnika ludzkiego. Czym jest natomiast przekazanie danych? To nic innego, jak zmiana miejsca, w którym dane są przechowywane. Co jednak istotne, zachowanie sprawcy może polegać ponadto na wprowadzaniu nowych treści, eliminowaniu części aktualnej treści zapisu, czy też tworzeniu treści, która nie istniała wcześniej. Co więcej, działa on w celu:
- osiągnięcia korzyści majątkowej;
- wyrządzenia szkody innej osoby.
W tym przypadku oznacza to, że jest to przestępstwo o charakterze umyślnym oraz zamiarze bezpośrednim, które ma szczególne zabarwienie. W rzeczywistości może je popełnić każdy.
Przeczytaj także: Demoralizacja nieletnich – sąd, kurator, problemy
Oszustwo komputerowe a oszustwo internetowe
Mimo że oszustwo komputerowe i oszustwo internetowe używane są często zamiennie, to nie oznaczają one tego samego rodzaju przestępstwa. Otóż oszustwo komputerowe opisałam już powyżej. Zwykle wiąże się one z wpływem na system IT. Tymczasem oszustwo internetowe, to „zwykłe” oszustwo (wyłudzenie), z tymże zrealizowane z wykorzystanie sieci Internet.
Przykładami oszustw internetowych są:
- oszustwo na Allegro,
- oszustwo na OLX,
- oszustwo z wykorzystaniem poczty e-mail.
Wyłudzenie na Allegro lub OLX stanowi więc oszustwo internetowe i jest klasyfikowane z art. 286 Kodeksu karnego. Sprawcy grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.
Potrzebujesz pomocy adwokata? A może chcesz pomóc bliskiej Ci osobie? Zapraszam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii Adwokackiej (Adwokat Sprawy Karne). W trudnych sprawach reprezentuję klientów z całej Polski. Zapraszam do kontaktu.
Przykłady oszustw komputerowych
W obecnych czasach pojawiają się coraz nowsze metody cyberprzestępczości. Mowa nie tylko o atakach hackerskich, ale także o złośliwych programowaniach, które umożliwiają bezprawne dojście do systemu.
- Phising jest jedną z najbardziej popularnych metod wyłudzenia danych osobowych. Sprawca wysyła wówczas wiadomość e-mail lub SMS oraz podszywa się pod konkretne osoby, firmy – chcąc uzyskać przydatne dane osobowe/finansowe lub nakłonić ofiarę do oznaczonych czynności.
- Kolejnym przykładem jest kradzież tożsamości w intrenecie (ang. identity theft). Ma ona miejsce wtedy, gdy sprawca używa danych osobowych drugiej osoby bez jej zgody po to, aby popełnić oszustwo komputerowe lub inne przestępstwo. Jak może dojść do kradzieży tożsamości? Otóż sprawca narusza zabezpieczenia przeglądarek lub używa złośliwego oprogramowania min. są programy, które rejestrują naciśnięcie klawisza – keyloggery, konie trojańskie – trojany, albo inne oprogramowania szpiegujące. Inną metodą może być reklama fałszywych ofert pracy, po to aby zgromadzić życiorys oraz podania, które ujawniają imię i nazwisko kandydata, adres zamieszkania, e-mail, numer telefonu, a nawet dane bankowe.
- Trzecim przykładem jest Jest to złośliwe oprogramowanie, którego celem jest szyfrowanie plików ofiary. W tym przypadku sprawca wymaga od ofiary okupu po to, aby dostęp do danych został przywrócony. Ofiara widzi jedynie instrukcje w jaki sposób zapłacić. W zamian zdobywa klucz deszyfrujący, odblokowujący dane.
Sprawdź także: Fałszowanie dokumentacji – co za to grozi?
Jak jest kara za oszustwo komputerowe?
Zasadniczo przestępstwo oszustwa komputerowego zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Co za tym idzie – możliwe jest skorzystanie z warunkowego umorzenia postępowania, polegającego na stwierdzeniu winy danej osoby i odstąpieniu od jej skazania. Zwróć uwagę, że w tym przypadku kodeks przewiduje również grzywnę, obok kary pozbawienia wolności – ze względu na działanie sprawcy w celu korzyści majątkowej.
Co więcej, zgodnie z art. 37a Kodeksu karnego, istnieje możliwość wymierzenia grzywny lub kary ograniczenia wolności nie niższej niż 3 miesiące zamiast kary pozbawienia wolności, w przypadku kiedy wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczałaby roku i zarazem sąd orzekłby środek karny, kompensacyjny albo przepadek. Zwróć uwagę, że za oszustwo komputerowe, ujęte w art. 287 § 1 Kodeksu karnego istnieje możliwość orzeczenia jednocześnie kary pozbawienia wolności w wysokości nieprzekraczającej 3 miesięcy oraz kary ograniczenia wolności do 2 lat. Możliwość taką umożliwia bowiem art. 37b Kodeksu karnego.
Kara za oszustwo komputerowe w przypadku mniejszej wagi
Co jednak w wypadku mniejszej wagi? Czym jest przypadkiem mniejszej wagi? Otóż będzie to sytuacja, w której czyn zabroniony nie był na tyle niebezpieczny w stosunku do społeczeństwa i porządku prawnego, aby zastosować zwykłe zasady odpowiedzialności karnej. Co więcej, oszustwo komputerowe w wypadku mniejszej wagi, ujęte w art. 287 § 2 Kodeksu karnego, opatrzone jest alternatywnie:
- grzywną;
- karą ograniczenia wolności;
- karą pozbawienia wolności do roku.
Co za tym idzie – możliwe jest skorzystanie z warunkowego umorzenia postępowania. W tym przypadku kodeks przewiduje nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia!
Zobacz także: Ile można dostać za rozbój – art. 280 KK
Jak udowodnić oszustwo internetowe?
Jeżeli jesteś ofiarą oszustwa internetowego – masz prawo złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa na policji lub w prokuraturze. Należy to zrobić jak najszybciej. Po drugie, należy zebrać dane, które dotyczą adresu internetowego pod którym była dostępna oferta. Przydatne będą:
- dane przedmiotu kupna/sprzedaży;
- dane sprzedającego – imię, nazwisko, adres, NIP, REGON, nr telefonu, nr konta bankowego, login, e-mail,
- numer aukcji;
- data rozpoczęcia i zakończenia aukcji;
- data przystąpienia do aukcji;
- cena oraz opis przedmiotu aukcji;
Kluczowe jest również zabezpieczenie dowodów poprzez wydrukowanie:
- linku;
- strony internetowej;
- zdjęć przedmiotu;
- treści korespondencji;
- dokumentacji, która potwierdza w sposób, czas i miejsce płatności.
Z łatwością możesz zauważyć, że dane te będą decydowały o dalszych losach postępowania i finalnie do wykrycia sprawcy. Ważne, abyś pamiętał o zachowaniu staranności przy kompletowaniu dowodów!
Jak udowodnić oszustwo komputerowe?
W przypadku oszustwa komputerowego sytuacja może być bardziej skomplikowana. Hakerzy często posługują się zamaskowanymi sieciami bądź działają z odległych jurysdykcji. Często możliwości organów ścigania w zakresie ich wykrycia są istotnie ograniczone.
Niemniej jeśli zorientujesz się, że padłeś ofiarą oszustwa komputerowego to w pierwszej kolejności powinieneś skontaktować się z dobrym informatykiem. Twój informatyk pomoże Ci ocenić, co właściwie się stało. Jego zadaniem będzie także zbadanie, czy w dalszym ciągu jesteś narażony na podatności. Często bowiem zagrożenie nie mija tuż po pierwszym ataku – jest on jedynie środkiem, do bardziej wyrafinowanego, nowego zamachu na Twoje dane.
Rolą informatyka jest także zweryfikowanie jakie dane zostały zaatakowane oraz w jaki sposób doszło do ataku. Ważne, aby Twój informatyk działał z należytą starannością – aby na skutek swojej niefrasobliwości nie doprowadził do zatarcia śladów przestępstwa.
W dalszej kolejności powinieneś skontaktować się ze swoim adwokatem, a następnie należy zgłosić sprawę na policję.
Wysoce możliwym jest, że policja lub prokuratura będzie chciała zabezpieczyć laptop/komputer/tablet/telefon w celu poddania go szczegółowym badaniom przez biegłych informatyków policji.
Oszustwo komputerowe – tryb ścigania
Zasadą jest, że oszustwo komputerowe ścigane jest z urzędu. Od tej zasady istnieje jednak pewien wyjątek.
Otóż art. 287 § 3 Kodeksu karnego przewiduje ściganie oszustwa komputerowego na wniosek osoby pokrzywdzonej, w przypadku kiedy oszustwo zostało popełnione na szkodę najbliżej osoby:
- małżonka;
- wstępnego (matka, ojciec, dziadkowie);
- zstępnego (dziecko, wnuczek, prawnuczek)
- rodzeństwa;
- powinowatego w tej samej linii albo stopniu;
- osoby, która pozostaje w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka;
- osoby pozostającej we wspólnym pożyciu.
Tego typu sytuacje często mają miejsce w sprawach o rozwód lub w innych sporach rodzinnych.
Podsumowując, jeżeli stałeś się ofiarą oszustwa komputerowego, bądź został Ci postawiony zarzut, warto skorzystać z pomocy fachowego pełnomocnika, który pomoże w dochodzeniu swoich praw oraz zadba o właściwą ochronę interesu klienta.
Czy Ty lub Twój bliski potrzebujesz pomocy adwokata?
Jeśli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, zapraszam do kontaktu. Działam na terenie takich miast jak: Poznań, Luboń, Gniezno, Śrem, Środa Wielkopolska, Grodzisk Wielkopolski, Swarzędz, Leszno, Piła, Kościan, Jarocin, Września oraz Wolsztyn. Posiadam także oddział w Świeciu, pracując w takich miejscowościach jak Grudziądz, Chełmno i Tuchola.
W trudnych sprawach działam w CAŁEJ POLSCE!
Umów się na konsultację!
Adwokat
Marlena Słupińska-Strysik
e-mail: biuro@slupinska.eu
tel. 61 646 00 40
tel. 68 419 00 45
tel. 52 511 00 65
UWAGA! W powyższy artykuł nie stanowi porady prawnej ani jej substytutu. Nie może też stanowić inspiracji do obrony w procesie karnym. Jeśli jesteś oskarżony w sprawie karnej koniecznie skontaktuj się z adwokatem!
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi.
Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także
podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu,
Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
e-mail: biuro@slupinska.eu
Dodaj komentarz