Wielu moich klientów zgłasza się do mnie, ponieważ czuje, że ich związek małżeński zachwiał się w posadach. Często zastanawiają się, czy domagać się orzeczenia rozwodu, czy separacji. Okazuje się jednak, że mało kto dokładnie wie, co niesie ze sobą separacja, co daje separacja i czemu właściwie służy. Idąc dalej, mało kto wie jakie są skutki orzeczenia separacji formalnej oraz co to właściwie oznacza. Zapraszam do przeczytania!
Co daje separacja – główne wnioski
- Separacja jest rozłączeniem współmałżonków. Może być formalna (orzeczona przez sąd) albo faktyczna (gdy strony faktycznie żyją w rozłączeniu).
- Podobnie jak w przypadku rozwodu w postępowaniu separacyjnym sąd może orzec o winie w rozkładzie pożycia, a także o alimentach, czy też sposobie korzystania ze wspólnego lokalu.
- Nie istnieje żaden limit czasu, w którym można pozostawać w separacji. Separacja nigdy też automatycznie nie przechodzi w rozwód.
- Separacja może mieć wpływ na dziedziczenie.
- W każdym momencie można domagać się zniesienia separacji przez sąd.
Pamiętaj, że jeśli potrzebujesz adwokata, to możesz skorzystać z mojej pomocy. Doradzam klientom z całej Polski, w tym także online i telefonicznie. Zapraszam do zapoznania się z moją ofertą (adwokat od rozwodów) oraz do kontaktu.
Co to jest separacja – Separacja a małżeństwo
Pod pojęciem separacji należy rozumieć rozłączenie współmałżonków. Nie jest ona jednak tożsama z rozwodem, którego orzeczenie stanowi koniec danego związku małżeńskiego.
Osoby żyjące w separacji wciąż pozostają małżeństwem.
W praktyce wyróżniamy 2 rodzaje separacji:
- prawną (formalną)
- oraz faktyczną.
Opiszę je poniżej.
Na czym polega separacja prawna?
Jeżeli chodzi o separację formalną to wynika ona z orzeczenia sądu i pociąga ze sobą doniosłe skutki. Ten rodzaj separacji oznacza po prostu formalne potwierdzenie przez sąd, że para żyje w rozłączeniu, nadal jednak będąc małżeństwem.
Podstawą prawną separacji są przepisy z art. 61[1] – 61[6] Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.
Osoby, które zazwyczaj występują z takim wnioskiem, nie są gotowe na ostateczne zakończenie małżeństwa, lub ich przekonania światopoglądowe (aspekt religijny) lub sytuacja życiowa nie pozwalają na rozwiązanie małżeństwa przez rozwód.
Przykład:
Pani Krystyna ma męża alkoholika. Nie jest w stanie z nim żyć, ale też nie akceptuje rozwodu z uwagi na doktrynę Kościoła. Chciałaby jednak formalnie odciąć się od męża, aby nie odpowiadać za jego długi i przestać doświadczać awantur po alkoholu. Rozwiązaniem jest orzeczenie separacji formalnej.
Uwaga: Wniosek o orzeczenie separacji może złożyć każdy z współmałżonków.
Zobacz także: Jak złożyć wniosek o separację
Jakie są przesłanki orzeczenia separacji formalnej?
Orzeczenie przez sąd separacji będzie możliwe, kiedy nastąpi zupełny rozkład pożycia między współmałżonkami. Co się kryje pod tym pojęciem?
Poprzez zupełny rozkład pożycia małżeńskiego należy rozumieć sytuację, w której doszło do zaniku więzi fizycznej, psychicznej oraz gospodarczej pomiędzy małżonkami. Innymi słowy niemal nic już Was nie łączy, aczkolwiek dajecie sobie jeszcze opcję na powrót do siebie.
Zwróć uwagę, że sąd nie orzeknie separacji, jeżeli:
- w jej skutek miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków.
Przykład:
5- letnia Hania cierpi na porażenie mózgowe. Jeden rodzic nie będzie w stanie sprawować opieki..
- orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Przykład:
Z uwagi na zaawansowaną chorobę nowotworową męża Pani Olgi, sąd oddalił złożone przez nią powództwo o orzeczenie separacji.
Na czym polega separacja faktyczna?
Separacja faktyczna to porozumienie współmałżonków dotyczące tego, że przez jakiś czas nie będą oni żyć razem. Nie pociąga za sobą ona absolutnie żadnych skutków prawnych.
W praktyce jest ona wykorzystywana przez strony jako czas na przemyślenie przyszłości związku. Nierzadko poprzedza ona wniesienie pozwu rozwodowego.
Przykład:
Państwo Kowalscy nie mają już siły, aby nadal przebywać ze sobą. Ustalili, że będą mieszkać oddzielnie. W żaden sposób jednak tego nie uregulowali formalnie. Po prostu nie mieszkają już razem.
Od separacji faktycznej należy odróżnić sytuację, w której mąż wyrzuca żonę z domu (lub odwrotnie). Separacja wymaga zgody obojga stron.
Zobacz także: Skutki wyprowadzki przed rozwodem
Jakie są korzyści orzeczenia separacji małżeńskiej?
Wielu współmałżonków decyduje się na separację w obliczu zagrożenia ich zdrowia, a nawet życia, czyli wówczas, gdy druga strona stosuje przemoc. W takiej sytuacji rozłączenie, nawet to faktyczne, jest wyjściem, które pozwala na zapewnienie sobie bezpieczeństwa.
W przypadku separacji czas jej trwania można również wykorzystać jako okres namysłu nad przyszłością małżeństwa. Można bowiem wówczas udać się na konsultacje, aby rozeznać się w swojej sytuacji, a następnie podjąć decyzję.
Orzeczenie separacji powoduje również powstanie rozdzielności majątkowej. Oznacza to, że każde z współmałżonków samodzielnie prowadzi swoje sprawy finansowe.
Co więcej, sąd może na wniosek stron dokonać podziału majątku wspólnego oraz ustalić sposób korzystania ze wspólnej nieruchomości.
Małżonek, który znalazł się wskutek orzeczenia separacji w niekorzystnej sytuacji finansowej, może domagać się od drugiego małżonka alimentów.
Przykład:
Mąż Pani Haliny, zamożny przedsiębiorca, znęcał się nad nią. Pani Halina wystąpiła o separację. Mąż musi wypłacić jej alimenty, dzięki czemu stać ją na wynajęcie mieszkania i utrzymanie. Sąd przyznał także Pani Halinie prawo do opieki nad wspólnymi dziećmi. Pani Halina liczy na to, że ta sytuacja podziała „otrzeźwiająco” na męża i jeszcze się zmieni.
Jakie są wady separacji?
Separacja prawna małżonków ma również pewne wady. Zasadnicza polega na tym, że strony wciąż pozostają małżonkami, a co za tym idzie, nie mogą zawrzeć nowego małżeństwa. Mogą natomiast wchodzić w związki nieformalne, co jest o tyle łatwiejsze, że strony w separacji najczęściej nie mieszkają już razem.
W kontekście powyższego należy zwrócić uwagę, że prawo polskie wprost zakazuje bigamii, czyli wielożeństwa. Stanowi ona nawet przestępstwo na gruncie prawa karnego (art. 206 Kodeksu karnego).
Współmałżonkowie, którzy rozstali się wskutek separacji, nie mają również prawa do powrotu do poprzedniego nazwiska. Możliwość ta bywa szczególnie istotna dla kobiet, które niekiedy pragną powrócić do nazwiska panieńskiego.
Jakie skutki niesie za sobą separacja?
Konsekwencje separacji to:
- możliwość domagania się alimentów na siebie od małżonka,
- możliwość domagania się alimentów na dzieci,
- powstanie rozdzielności majątkowej,
- uregulowanie sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania,
- otwarta droga do nowych związków z innymi osobami,
- współmałżonkowie przestają po sobie dziedziczyć.
Istotnym skutkiem separacji jest także to, że nikt nie zarzuci Ci, że porzuciłeś dom lub małżonka. Może to być istotne w kontekście późniejszej walki w czasie rozwodu.
Wszystkie ww. konsekwencje separacji będą opisywane w dalszej części artykułu. Zacznę od najważniejszego, czyli opiszę jak separacja przekłada się na alimenty.
Zobacz także: Nowy związek w trakcie rozwodu a wina
Co daje separacja z orzekaniem o winie?
W trakcie orzekania separacji sąd może zbadać kwestię winy za rozpad pożycia. Odbywa się to na podobnych zasadach jak w sprawach o rozwód.
Otóż winnym separacji może być:
- jedno z Was,
- obydwoje
- albo żadne z Was.
Jeżeli jedno z Was zostanie uznany za winnego, wówczas grożą mu alimenty na drugiego z Was.
Otóż jeśli Ty nie zostałeś uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, to możesz domagać się alimentów od małżonka tylko w sytuacji, gdy w popadłeś w tzw. niedostatek. Chodzi o skrajne sytuacje, w których z przyczyn niezależnych od siebie trudno jest Ci zaspokoić swoje podstawowe potrzeby.
Przykład:
Pani Halina posiada grupę inwalidzką i nie może pracować. Sąd orzekł separację bez wskazywania winy. Pani Halina ledwo wiąże koniec z końcem, więc domaga się alimentów od męża. I z wysokim prawdopodobieństwem je otrzyma.
Natomiast, jeśli wyłączna wina została przypisana Twojemu małżonkowi, to będzie on musiał płacić alimenty, choćbyś nie znajdował się w niedostatku. Będziesz jednak musiał udowodnić, że rozłąka negatywnie wpłynęła na Twoją stopę życiową.
Przykład:
Pani Kasia jest nauczycielką, a prywatnie żoną lekarza – ordynatora. Żyją na bardzo wysokiej stopie. Pani Kasia dowiedziała się o zdradzie męża i wystąpiła o separację. Po wyprowadzce Pani Kasia ma z czego żyć i nie znajduje się w niedostatku. Jednak jej poziom życia obniżył się. Co daje separacja z orzekaniem o winie Pani Kasi? W tym przypadku może walczyć o alimenty od męża, ponieważ to jego zdrada była powodem separacji.
Wiesz już co daje separacja z orzekaniem o winie. Sprawdźmy teraz z czym wiąże się separacja a mieszkanie razem.
Separacja a mieszkanie razem
To, że żyjecie w separacji nie oznacza, że jedno z Was musi wyprowadzić się z domu. Stąd separacja a mieszkania razem, nadal może być ważną kwestią.
Zasadniczo orzeczeniu separacji nie stoi na przeszkodzie fakt, że strony wspólnie mieszkają. Jak już wspomniałam, sąd orzeka o sposobie korzystania z mieszkania, chyba że strony zwolnią go z tego zobowiązania, oświadczając, że rozwiążą ten problem w drodze porozumienia.
Orzeczenie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania nie jest równoznaczne z podziałem majątku.
Orzeczenie to może nawet dotyczyć lokalu, który strony wynajmują. Najczęściej polega ono na określeniu, jakie części mieszkania przypadają któremu małżonkowi do swobodnego korzystania, a które z nich są do użytku wspólnego. Orzeczenie wydane w tym zakresie należy traktować jako tymczasowe. Sąd może także nałożyć na strony pewne nakazy oraz zakazy dotyczące zachowania. Na przykład może je zobowiązać do uzyskania zgody drugiej strony na odwiedziny gości.
Przykład – separacja a mieszkanie razem:
Małżonkowie wnieśli o separację. Posiadają dwukondygnacyjny dom. Sąd orzekł, że mąż ma prawo korzystać z piętra, a żona i dzieci z parteru. Do wspólnego użytku mają kuchnię i części wspólne domu.
Separacja a opłaty za mieszkanie
Każdy z małżonków powinien ponosić opłaty w tej części, w jakiej korzysta z mieszkania. Podobnie orzekają sądy – na przykład Sąd Okręgowy we Wrocławiu.
„małżonka powinny obciążać jedynie te składniki czynszu, które są niezależne od ilości osób zamieszkujących w lokalu, a zatem obciążają współuprawnionych do niego bez względu na ich faktyczne zamieszkiwanie (postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 17 września 2014 sygn. akt II Ca 11/14).
Ponadto warto pamiętać, że z chwilą ustanowienia separacji, między współmałżonkami ustaje ustrój wspólności ustawowej, a w jej miejsce wstępuje rozdzielność majątkowa.
Ile kosztuje separacja?
W sytuacji, gdy obydwie strony wnoszą o orzeczenie separacji i nie mają oni małoletnich dzieci, opłata sądowa wyniesie 100 złotych. Jeżeli natomiast nie ma pomiędzy nimi porozumienia lub mają małoletnie dzieci, koszt ten to 600 złotych.
Z kolei honorarium prawnika jest zawsze ustalane indywidualnie. Jeśli chcesz, przygotuję dla Ciebie dobrą ofertę współpracy.
Zobacz także: Jak złożyć papiery rozwodowe
Jak długo można żyć w separacji?
Ustawodawca nie określił żadnego limitu czasowego dla separacji. Oznacza to, że może ona trwać zarówno kilka miesięcy, jak i kilka lat.
Z praktyki wynika, że w czasie separacji strony po pewnym czasie podejmują decyzję o powrocie do siebie albo o definitywnym rozstaniu, czyli o rozwiązaniu związku.
Orzeczenie separacji a śmierć jednego z małżonków
Po śmierci jednego z małżonków pojawiają się pytania o dziedziczenie i prawa do spadku.
Jeżeli chodzi o dziedziczenie ustawowe, małżonek pozostający w separacji formalnej nie dziedziczy po zmarłym mężu albo żonie. Może być jednak powołany do spadku na mocy testamentu. Należy również zwrócić uwagę, że w takim przypadku małżonkowi pozostającemu w separacji nie przysługuje prawo do zachowku.
Natomiast separacja faktyczna nie ma żadnego wpływu na dziedziczenie ustawowe. Oznacza to, że strony, którzy żyją w rzeczywistym rozłączeniu, mogą dziedziczyć po sobie bez konieczności sporządzania testamentu.
Automatyczny rozwód po separacji?
W obecnym stanie nie przewidziano „automatycznego” rozwodu, który byłby skutkiem separacji trwającej określony czas.
Oznacza to, że strony żyjące w rozłączeniu – zarówno formalnym, jak i faktycznym – wciąż pozostają małżeństwem aż do uzyskania prawomocnego wyroku rozwodowego. Niezbędne jest więc wniesienie pozwu, który zainicjuje postępowanie w tym zakresie.
Zmiana z separacji na rozwód
Separacja nie zamyka drogi do rozwodu. Jeśli masz orzeczoną separację i po przemyśleniu spraw jesteś zdecydowany na rozwód, to nadal możesz domagać się rozwodu.
Jak już pisałam separację orzeka się, gdy nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Jeśli do tego ten rozpad ma charakter trwały, to wystąpią wszystkie przesłanki niezbędne do orzeczenia rozwodu.
Zniesienie separacji
Zniesienie separacji formalnej możliwe jest wyłącznie na mocy orzeczenia sądowego i na zgodne żądanie małżonków. W tym celu konieczne jest złożenie przez strony zgodnego wniosku o zniesienie separacji (art. 616 § 1 KRiO). Przepis ten stanowi, że:
Na zgodne żądanie małżonków sąd orzeka o zniesieniu separacji.
Właściwym do jego rozpoznania jest sąd okręgowy, który rozpozna sprawę w postępowaniu nieprocesowym.
Uwaga! Z chwilą zniesienia separacji ustają skutki separacji prawnej!
Po tym, jak wszczęte zostanie postępowanie w przedmiocie zniesienia separacji, zawieszeniu z urzędu ulegają sprawy o eksmisję strony oraz o sposobie korzystania ze wspólnego lokalu, o ile zostały one wcześniej zainicjowane.
Zniesienie separacji może w niektórych przypadkach wiązać się z koniecznością przeprowadzenia innych spraw sądowych. Chodzi przede wszystkim o uregulowanie takich kwestii jak władza rodzicielska nad wspólnym małoletnim dzieckiem małżonków, a także małżeński ustrój majątkowy.
Separacja a rozwód – uzyskaj orzeczenie sądu
Wahasz się pomiędzy separacją a rozwodem? Po pierwsze należy zwrócić uwagę na kwestię zupełnego rozkładu pożycia. Otóż wystarcza ona do orzeczenia separacji, natomiast w przypadku rozwodu konieczne jest, aby rozkład był również trwały.
Po drugie, w przypadku orzeczenia separacji – związek nie ustaje i nie można zawrzeć kolejnego małżeństwa. Natomiast rozwód będzie skutkował ustaniem związku i możliwością zawarcia kolejnego małżeństwa.
Co ważne, separacja nie daje możliwości powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego. W przypadku rozwodu – w ciągu 3 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem związku.
Po czwarte, strony będące w separacji obowiązanie są do wzajemnej pomocy, jeżeli wymagają tego względy słuszności!
Przykład:
Sąd orzekł separacje pomiędzy panią Olgą i Panem Adrianem. Pomimo tego, Pan Adrian odwiedzał żonę w szpitalu i pomagał zorganizować bieżące sprawy.
Potrzebujesz pomocy adwokata w sporządzeniu pozwu o rozwód albo pozwu o separację? Masz trudny rozwód?
Jeśli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, zapraszam do kontaktu. Działam na terenie takich miast jak: Poznań, Luboń, Gniezno, Śrem, Środa Wielkopolska, Grodzisk Wielkopolski, Swarzędz, Leszno, Piła, Kościan, Jarocin, Września oraz Wolsztyn. Posiadam także oddział w Świeciu, pracując w takich miejscowościach jak Grudziądz, Chełmno i Tuchola.
W trudnych sprawach rozwodowych działam w CAŁEJ POLSCE!
Udzielam także konsultacji telefonicznych oraz konsultacji online. Pamiętaj, że rozwód to poważna sprawa, dlatego warto skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego.
„Bibliografia” – czyli artykuł został przygotowany na podstawie:
- Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego
- Kodeksu Karnego
- Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
- Orzecznictwa, w tym wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu
- Bogatej praktyki adwokata – eksperta od rozwodów – Marleny Słupińskiej-Strysik i innych prawników z Kancelarii Adwokackiej.
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi.
Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także
podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu,
Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
e-mail: biuro@slupinska.eu
Dziekuje za wspaniala lekcje prawa o separacji jaka pani przedstawila w tym zakresie .Bardzo pani mi pomogla w uregulowaniu mojej trudnej sytuacji zwiazanej z separacja.
Dziekuje i bede z pania w bliskim kontakcie.