Problem badania alkomatem w pracy wzbudza wiele emocji wśród pracowników i szefów firm. Czy badanie alkomatem w pracy jest zgodne obowiązującym prawem? Pracownicy powołują się na swoją wolność osobistą, z drugiej jednak strony mają obowiązek wykonywania pracy zgodnie z prawem i wewnętrznym regulaminem danego pracodawcy. Czy badanie alkomatem w pracy jest legalne? Wyjaśnię to w moim najnowszym artykule.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej, to chętnie Ci pomogę. Udzielam odpłatnych konsultacji prawnych dla klientów z całej Polski, w tym także online i telefonicznie. Zapraszam do zapoznania się z moją ofertą (Adwokat Prawo Pracy) oraz do kontaktu.
Badanie alkomatem w pracy – główne wnioski
- Zarówno stawienie się do pracy pod wpływem alkoholu, jak i świadczenie pracy w tym stanie, stanowi ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych.
- Pracodawca nie może osobiście zbadać pracownika alkomatem bez jego zgody.
- Pracodawca może jednak wezwać Policję, która przeprowadzi badanie, choćby pracownik nie wyrażał na to zgody.
- Pracownik, który stawił się pod wpływem alkoholu do pracy, nie powinien zostać do niej dopuszczony; w takim przypadku nie przysługuje mu wynagrodzenie za ten dzień.
- Pracodawca może ukarać pracownika upomnieniem, naganą, karą pieniężną, a nawet rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem, który stawił się do pracy lub pracował pod wpływem alkoholu.
- W przypadku stwierdzenia, że pracownik jest pod wpływem alkoholu, pracodawca powinien działać szybko i skutecznie, aby zapewnić bezpieczeństwo pozostałym pracownikom.
Sprawdź także: Ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych
Czy badanie alkomatem w pracy jest legalne?
W obecnym stanie prawnym to, w jaki sposób może się zachować pracodawca wobec pracownika, którego podejrzewa o pracę „pod wpływem” reguluje art. 17 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Spójrzmy co mówi ten przepis.
art. 17 ust. 1 Kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości.
Z powyższego przepisu wynika, że pracodawca nie ma możliwości, aby osobiście przeprowadzić badanie na obecność alkoholu u pracownika. Badanie alkomatem w pracy będzie więc nielegalne. Pracodawca może (a nawet powinien) nie dopuścić takiego pracownika do pracy i odpowiednio mu tę okoliczność zakomunikować. Niestety nie może samodzielnie zbadać pracownika alkomatem.
Czy to jednak oznacza, że nie sposób zweryfikować trzeźwość pracownika bez jego zgody? Otóż nie. Zgodnie z art. 17 ust. 3 wspomnianej ustawy:
3. Na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie pracownika, o którym mowa w ust. 1, badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Do badania stanu trzeźwości stosuje się przepisy, wydane na podstawie art. 47 ust 2.
Z powyższego przepisu wynika, że aby przeprowadzić badanie alkomatem bez zgody pracownika, pracodawca powinien wezwać Policę. Funkcjonariusze mają prawo do zbadania pracownika alkomatem, choćby pracownik się temu sprzeciwiał.
Przeczytaj również: Odwołanie od nagany
Kontrola trzeźwości w pracy
Jak już powiedzieliśmy wcześniej, pracodawca może zweryfikować trzeźwość swojego pracownika, o ile zachodzi uzasadnione podejrzenie, że spożywa on alkohol w miejscu pracy lub stawiając się pod wpływem tego rodzaju substancji. W tym kontekście pojawiają się dwie możliwości – badanie alkomatem bez zgody pracownika oraz za taką zgodą.
Zobacz także: Obsługa prawna firm Poznań
Badanie alkomatem w pracy bez zgody pracownika
Obecnie obowiązujące przepisy nie pozwalają na badania przesiewowe w miejscu pracy, czyli bez zgody pracowników. Ustawodawca wyszedł bowiem z założenia, że stanowiłyby one dużą ingerencję w wolność osobistą pracowników. Obecnie w Ministerstwie Pracy trwają pracę nad projektem zmian w prawie, umożliwiających wyrywkowe badanie trzeźwości pracowników przez pracodawcę. Niestety prace te nie posuwają się zbyt szybko.
Dlatego jeśli pracownik nie wyraża zgody na badanie alkomatem przez pracodawcę, to temu ostatniemu pozostaje wezwać Policję.
Istnieje jednak pewien wyjątek od powyższej zasady. Otóż pracodawca może zbadać trzeźwość swoich pracowników, jeżeli uczestniczą oni w wypadku, do którego doszło w miejscu pracy. Celem tego odstępstwa jest wykrycie powodów takiego zdarzenia, które mogą mieć swoje źródło właśnie w spożywaniu alkoholu.
Badanie alkomatem w pracy za zgodą pracownika
Istnieje również możliwość, że pracownik sam zdecyduje o poddaniu się badaniu alkomatem. Może tak być na przykład, gdy pracodawca zarzuci mu bycie pod wpływem alkoholu, a rzeczywistość jest zupełnie inna.
Dobrowolne poddanie się badaniu alkomatem przez pracownika nie narusza przepisów prawa. Jednak należy pamiętać, o zasadach przetwarzania danych osobowych zw. z RODO. Otóż badanie trzeźwości jest okolicznością dotyczącą stanu zdrowia. Dlatego zgoda pracownika na przeprowadzenie takiego badania będzie musiała zostać wyrażona w formie pisemnej. W przeciwnym wypadku badanie zostanie przeprowadzone bezprawnie.
Zobacz również: Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron
Jak sprawdzić trzeźwość bez alkomatu?
Sprawdzenie trzeźwości bez alkomatu nie jest rzeczą łatwą. Oczywiście każdy widział pijanego człowieka. Jednak bardzo często ocena tego, czy pracownik jest, czy nie jest pod wpływem alkoholu jest bardzo trudna.
Na co zatem powinieneś zwrócić uwagę, jeżeli jesteś pracodawcą? Przede wszystkim możesz sprawdzić, czy od Twojego pracownika wyczuwalna jest woń alkoholu. Zwróć również uwagę na to, w jaki sposób dana osoba mówi oraz się porusza. Wszelkie zaburzenia w tym zakresie mogą świadczyć o wcześniejszym spożyciu alkoholu. Co więcej, być może nawet znajdziesz go przy stanowisku pracy.
Jeśli masz wątpliwości, to poproś o asystę kilku świadków. Może to być inspektor BHP, kadrowa, brygadzista lub jakikolwiek inny pracownik. W razie sporu z pracownikiem będziesz mieć świadków, którzy opiszą jego stan i zachowanie.
Pijany pracownik – co robić?
Co możesz zrobić, kiedy zauważysz, że Twój pracownik jest pijany? Jeżeli nie rozpoczął on jeszcze wykonywania swoich obowiązków, wówczas nie dopuść go do pracy. Powinieneś również wyjaśnić pracownikowi powód swojej decyzji, najlepiej oczywiście na piśmie. W takiej sytuacji pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie za dzień, w którym stawił się pod wpływem alkoholu. Podobnie wygląda kwestia wynagrodzenia postojowego. Możesz natomiast udzielić pracownikowi urlopu na żądanie.
Gdybyś natomiast podejrzewał, że Twój pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu, możesz go zbadać alkomatem. Musimy jednak zaznaczyć, że bezwzględnie konieczna jest zgoda pracownika. Jeżeli takiej zgody nie uda Ci się uzyskać albo pracownik będzie kwestionował wynik wskazany przez urządzenie, możesz wezwać do pracy Policję, która przeprowadzi badanie.
Może również dojść do sytuacji, w której dopiero w ciągu dnia zorientujesz się, że Twój pracownik jest pijany. Wówczas pierwszą rzeczą, którą powinieneś zrobić, jest odsunięcie go od obowiązków służbowych. Następnie odeślij go do domu. W ten sposób zadbasz o bezpieczeństwo w pracy. Pamiętaj jednak, że w takim przypadku pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas, w którym świadczył pracę.
Kara za pracę pod wpływem alkoholu
Konsekwencje dla pracownika, który stawił się do pracy bądź wykonuje swoje obowiązki pod wpływem alkoholu, mogą być bardzo dotkliwe. Jako pracodawca możesz udzielić mu:
- upomnienia,
- nagany albo
- nałożyć na niego karę finansową.
To jednak nie wszystko. Tego typu przewinienia stanowią bowiem ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, co z kolei daje podstawę do rozwiązania umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia (wypowiedzenie dyscyplinarne).
Gdybyś jednak zamierzał rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron, zaczekaj do czasu, aż pracownik wytrzeźwieje. W przeciwnym razie będzie on mógł Ci zarzucić, że zmusiłeś go do podpisania dokumentu, kiedy znajdował się pod wpływem alkoholu, co z kolei zrodzi kolejne problemy.
Gdyby doszło do sprawy sądowej, powinieneś mieć odpowiednie dowody dla wykazania swoich racji. Co ważne, nie musi do być jednak wynik badania przeprowadzonego alkomatem. Wystarczające będą również zeznania świadków czy też nagrania z pracowniczego monitoringu.
Pamiętaj, aby działać szybko i stanowczo. Z pewnością wiesz, że masz ustawowy obowiązek zapewnić wszystkim pracownikom bezpieczne warunki pracy, wykluczające zagrożenie życia lub zdrowia pracowników (art. 207 § 2 KP). Dotyczy to także wyeliminowania alkoholu ze środowiska pracy, ponieważ osoby będące pod jego wpływem mogą doprowadzić do wielu niebezpiecznych sytuacji.
Potrzebujesz pomocy adwokata?
Jeśli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, zapraszam do kontaktu. Działam na terenie takich miast jak: Poznań, Luboń, Gniezno, Śrem, Środa Wielkopolska, Grodzisk Wielkopolski, Swarzędz, Leszno, Piła, Kościan, Jarocin, Września oraz Wolsztyn. Posiadam także oddział w Świeciu, pracując w takich miejscowościach jak Grudziądz, Chełmno i Tuchola.
W trudnych sprawach z prawa pracy działam w CAŁEJ POLSCE!
Udzielam także konsultacji telefonicznych oraz konsultacji online. Pamiętaj, że alkohol w pracy to poważna sprawa, dlatego warto skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego.
Masz pytania? Napisz! Zadzwoń!
Adwokat
Marlena Słupińska-Strysik
e-mail: biuro@slupinska.eu
tel. 61 646 00 40
tel. 68 419 00 45
tel. 52 511 00 65
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych.Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi.
Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także
podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu,
Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
e-mail: biuro@slupinska.eu
Dodaj komentarz