Istnieje wiele chorób psychicznych, których występowanie poważnie utrudnia życie codzienne. Z tego też względu mają one wpływ również na życie małżeńskie. W niektórych przypadkach zaburzenia te są na tyle poważne, że prowadzą do rozstania. Jaki jest zatem wpływ choroby psychicznej na możliwość rozwodu oraz postępowanie w tym zakresie? Dowiesz się tego z mojego artykułu „Rozwód a choroba psychiczna”.
Jeśli rozważasz rozwód, a jedno z Was cierpi na chorobę psychiczną, to być może będę w stanie Ci pomóc. Udzielam porad prawnych dla klientów z całej Polski, w tym także online i telefonicznie. Zapraszam do zapoznania się z moją ofertą (Adwokat Rozwody Poznań) oraz do kontaktu.
Rozwód a choroba psychiczna – główne wnioski
- Choroba psychiczna może mieć silny wpływ na codzienne funkcjonowanie człowieka, w tym na jego życie rodzinne.
- Nierzadko małżonkowie osób chorych psychicznie decydują się na rozstanie, ponieważ schorzenie uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie ich małżeństwa.
- W takim przypadku istnieje możliwość uzyskania rozwodu albo unieważnienia małżeństwa.
- W postępowaniu sądowym niezwykle istotną rolę odgrywają środki dowodowe potwierdzające fakt choroby.
- Zdarza się, że postępowanie o rozwód jest prawdziwą wojną, ponieważ chory błędnie postrzega otaczającą go rzeczywistość, co rodzi u niego agresję.
- Z tego względu decydując się na rozwód z osobą chorą psychicznie, warto skorzystać z pomocy specjalistów – prawnika oraz psychologa, którzy pomogą przejść przez to niezwykle trudne doświadczenie.
- Choroba psychiczna może również stanowić podstawę do uzyskania stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego.
Choroba psychiczna: rozwód czy unieważnienie małżeństwa
Występowanie choroby psychicznej u jednego z małżonków może doprowadzić nie tylko do rozwodu, ale i do unieważnienia małżeństwa. Obydwie te instytucje mają na celu zakończenie związku, jednakże różnią się one przesłankami koniecznymi do zaistnienia, aby można było wszcząć odpowiednie postępowanie.
Otóż do orzeczenia rozwodu niezbędny jest zupełny i trwały rozpad pożycia, a ponadto nie może być ono sprzeczna z dobrem wspólnych małoletnich dzieci małżonków lub z zasadami współżycia społecznego.
Jeżeli zaś chodzi o unieważnienie małżeństwa, jest ono możliwe jedynie w przypadku zaistnienia którejkolwiek z przeszkód wymienionych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (KRiO). Wśród nich wskazać należy przeszkody:
- wieku;
- ubezwłasnowolnienia całkowitego;
- choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego;
- bigamii;
- pokrewieństwa;
- powinowactwa;
- przysposobienia.
W przypadku choroby psychicznej możliwość unieważnienia małżeństwa uzależniona jest od tego, kiedy ona wystąpiła. Jeśli istniała już w dacie małżeństwa, to jest szansa na unieważnienie małżeństwa. Natomiast jeśli pojawiła się później, wówczas w grę raczej będzie wchodzić rozwód.
Skutki prawne unieważnienia małżeństwa są podobne jak te, które zachodzą w przypadku rozwodu. Oznacza to, że ustaje małżeństwa wspólność majątkowa, sąd orzeka także o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania. Co jednak istotne, wyrok w tym przedmiocie nie ma wpływu na sytuację prawną dzieci zrodzonych z unieważnionego związku, z kolei każdy z małżonków powraca do stanu cywilnego sprzed zawarcia małżeństwa.
Rozwód a choroba psychiczna
W praktyce wiele osób w przypadku choroby psychicznej małżonka decyduje się na rozwód. Muszę jednak zaznaczyć, iż choroba psychiczna może wystąpić u Twojego małżonka, u Ciebie oraz u Waszych dzieci. Poniżej opiszę każdą z tych sytuacji w kontekście rozwodu.
Choroba psychiczna małżonka
Przejdę od razu do rzeczy. Otóż choroba psychiczna Twojego małżonka może być podstawą do orzeczenia rozwodu.
Istnieje wiele rozmaitych chorób psychicznych, które w różnym stopniu wpływają na funkcjonowanie w małżeństwie. Ich wpływ na rozwód także jest zróżnicowany. Kilka spośród najczęściej występujących omówimy pokrótce w dalszej części tego artykułu.
Bez względu na rodzaj choroby psychicznej, z którą zmaga się Twój małżonek, musisz pamiętać o jednej rzeczy. Mianowicie wśród okoliczności uniemożliwiających uzyskanie rozwodu (negatywnych przesłanek rozwodowych) znajduje się sprzeczność orzeczenia w tym zakresie z zasadami współżycia społecznego. W tym kontekście musimy przypomnieć, że obowiązkiem małżonków jest udzielania sobie wzajemnej pomocy, zachowywanie wierności, a także współdziałanie dla dobra rodziny. Dlatego w niektórych, stosunkowo rzadkich przypadkach, sąd może nie dać Wam rozwodu powołując się, że jest on niemoralny.
Wszystko zależy od okoliczności Twojej sprawy. Nie bez znaczenia są w szczególności okoliczności:
- jak doszło do powstania choroby psychicznej,
- w jaki sposób choroba przekłada się na funkcjonowanie rodziny,
- jak zachowują się małżonkowie w relacjach między sobą i dziećmi,
- jakiego rodzaju leczenia wymaga Twój małżonek.
Choroba psychiczna u Ciebie
Może się również tak zdarzyć, że to właśnie Ty cierpisz na chorobę psychiczną. Nie jest to powód do wstydu, tego typu schorzenie nie wybierają i mogą przytrafić się każdemu. Z wieloma chorobami można normalnie funkcjonować pod warunkiem, że są one odpowiednio leczone.
Pamiętaj, że gdyby Twój małżonek wniósł pozew rozwodowy, to na nim spoczywałoby udowodnienie, że doszło do zupełnego i trwałego rozpadu pożycia. Jego źródłem niekoniecznie musi być jednak Twoja choroba. Gdyby Twój małżonek wychodzi z takim zarzutem, musiałby udowodnić swoje twierdzenie, a więc tak naprawdę zasięgnąć opinii biegłego z zakresu psychiatrii.
Jeśli Twoja choroba jest już stwierdzona, to dużą rolę odgrywa sposób Twojego postępowania i chęć korzystania z terapii. Ponadto jeżeli uczestniczysz w leczeniu, starasz się dawać sobie pomóc, to Twoja sytuacja procesowa będzie lepsza. Jeśli zaś odmawiasz pomocy, to Twojemu małżonkowi łatwiej będzie wykazać Twój wpływ na rozpad związku.
Oczywiście takich okoliczności jest więcej i wszystko zależy od okoliczności Twojej sprawy.
Choroba psychiczna dziecka
Choroby psychiczne dotykają również dzieci. Jeżeli Wasza pociecha zmaga się z tego rodzaju problemem, a Wy podjęliście decyzję o rozstaniu, może to być okoliczność, która będzie mieć poważny wpływ na przebieg postępowania o rozwód.
W tym kontekście muszę jednak zwrócić uwagę na jedną kwestię. Mianowicie sąd nie orzeknie rozwodu, jeżeli byłby on sprzeczny z dobrem wspólnych małoletnich dzieci małżonków. W każdym przypadku takiej oceny zawsze dokonuje jednak sąd.
Sąd będzie orzekał, czy w okolicznościach Waszej sprawy orzeczenie rozwodu będzie „uczciwe” w stosunku do Waszego chorego dziecka. W szczególności będzie badać, czy rozwód nie przełoży się negatywnie na możliwość opieki nad dzieckiem, na jego warunki bytowe, czy wreszcie na proces leczenia.
Jeśli sąd uzna, że Wasz rozwód będzie niekorzystnie wpływał na sytuację Waszego dziecka, wówczas może nie dać Wam rozwodu.
Rozwód a choroba psychiczna
Pod pojęciem choroby psychicznej należy rozumieć stan zaburzenia postrzegania rzeczywistości przez osobę, która się z nią zmaga. Pacjent nierzadko miewa nie tylko omamy i urojenia, ale także zaburzony proces myślenia. Jak już wcześniej wspomniałam, istnieje wiele rozmaitych chorób psychicznych, które różnie wpływają na funkcjonowanie w związku małżeńskim. Poniżej opiszę kilka z nich, które występują najczęściej.
Schizofrenia a rozwód
Schizofrenia nazywana jest inaczej psychozą schizofreniczną lub chorobą Bleulera. Schorzenie to charakteryzuje się zmienionym i nieadekwatnym postrzeganiem i odbiorem rzeczywistości. Pacjent poprzez to zaburzenie ma nierzadko poważne problemy z codziennym funkcjonowaniem.
Uzyskanie rozwodu w przypadku zachorowania przez któregoś z małżonków na schizofrenię, jest jak najbardziej możliwe. Musisz jednak pamiętać, że przypisanie winy za rozpad pożycia choremu będzie niemal niemożliwe. Co więcej, jeżeli Twój małżonek zmaga się z tego rodzaju problemem, warto pomyśleć o sądowym uregulowaniu spraw dotyczących dzieci. Schizofrenia może bowiem poważnie wpływać na wykonywanie kontaktów z nimi oraz opiekę.
Depresja a rozwód
Depresją jest nazywany zespół zaburzeń nastroju oraz aktywności, który trwa przez długi czas. Schorzenie to prowadzi do upośledzenia codziennego funkcjonowania. Depresja wiąże się bowiem z odczuwaniem silnego smutku oraz brakiem chęci do aktywnego uczestnictwa w wielu aspektach życia.
Nietrudno domyślić się, że tego rodzaju choroba bardzo poważnie wpływa na jakość życia małżeńskiego. Osoba zmagająca się z depresją może mieć duże problemy z załatwianiem codziennych spraw, wykonywaniem pracy czy też opieką nad dziećmi. Z tego względu orzeczenie rozwodu jest możliwe. W tym przypadku również warto zadbać o uregulowanie kwestii dotyczących dzieci na drodze sądowej. Dzięki temu będziesz mieć jasną sytuację, jeżeli chodzi o prawa i obowiązki drugiej strony na przykład w przypadku kontaktów.
BPD a rozwód
Osobowość borderline (BPD – z angielskiego borderline personality disorder) objawia się poprzez dolegliwości związane z zaburzeniami psychotycznymi oraz nerwicowymi. Wśród najbardziej charakterystycznych zachowań należy wskazać silne wahania nastrojów, negatywną ocenę świata zewnętrznego, a także nadmierną impulsywność. To jednak nie wszystko, BPD towarzyszą bardzo często takie odczucia jak złość, gniew, frustracja, niepokój, smutek, wstyd oraz szeroko pojęte znudzenie. Negatywne postrzeganie świata prowadzi również do nieufności i licznych zachowań aspołecznych.
Rozwodząc się z kimś, kto ma osobowość borderline, musisz się przygotować na bardzo ciężką przeprawę. Jeśli bowiem dojdzie do konfliktu, będzie to prawdziwa wojna. Taka osoba potrafi zachowywać się w sposób irracjonalny, a jej tok rozumowania jest zupełnie inny niż wszystkich. Może Cię więc oskarżać o rozmaite czyny, a te zarzuty mogą zakończyć się nawet wszczęciem postępowania karnego. Z tego też względu taki rozwód należy przeprowadzić bardzo ostrożnie, w wyważony i możliwie skuteczny sposób.
Jeżeli osoba cierpiąca na borderline nie podejmuje leczenia, może to stanowić podstawę do orzeczenia o winie za rozpad pożycia po jej stronie. W takim przypadku warto rozważyć także ograniczenie kontaktów z dziećmi, a nawet pozbawienie, a przynajmniej ograniczenie, władzy rodzicielskiej.
Psychopatia
Psychopatia to kolejne zaburzenie osobowości. Wiąże się ono ze specyficznym sposobem myślenia oraz postrzegania rzeczywistości, a ponadto z deficytem emocjonalnym i zachowaniami, które nierzadko silnie odbiegają od powszechnie przyjętych norm społecznych, jak i moralnych.
Co gorsza, psychopaci są bardzo konsekwentni w dążeniu do założonych celów. Potrafią być w tym zakresie dosłownie bezwzględni. Z tych powodów od razu przygotuj się na to, że Twój rozwód będzie prawdziwą wojną.
W walce z taką osobą staraj się sprawnie przejść przez postępowanie rozwodowe.
Pamiętaj, że psychopata potrafi doskonale manipulować innymi i z próbami takiego działania będziesz mieć do czynienia z całą pewnością na sali sądowej. Dlatego koniecznie skorzystaj z pomocy adwokata.
Jak udowodnić w sądzie chorobę psychiczną?
Żeby móc powoływać się w sądzie na chorobę psychiczną małżonka, należy tę okoliczność udowodnić. W praktyce chorobę psychiczną można udowodnić jedynie przez korzystanie z opinii biegłego. Będzie nim lekarz psychiatra, powoływany przez sąd.
Ważne, że psychiatra zwykle nie ograniczy się do oceny tego, czy Twój małżonek jest chory psychicznie. Zwykle wypowiada się także na temat jego stosunku do choroby, chęci podjęcia leczenia oraz rokowań na poprawę sytuacji.
Jak odejść od osoby chorej psychicznie?
Odejście od osoby chorej psychicznie nie jest proste. Wiele zależy jednak od rodzaju schorzenia i jego wpływu na codzienne funkcjonowanie rodziny.
Z całą pewnością rozstanie będzie dla Ciebie trudnym przeżyciem z emocjonalnego punktu widzenia. Nawet, jeżeli koniec związku wydawał się nieunikniony z powodu dolegliwości drugiej strony. Być może jej zachowanie było dla Ciebie nierzadko nieprzyjemne, a postępowanie o rozwód tylko zaogni istniejący pomiędzy Wami konflikt.
Jeżeli wiesz, że odejście od psychicznie chorego małżonka będzie dla Ciebie niezwykle trudne i obciążające, nie obawiaj się skorzystać z pomocy specjalisty. Udaj się do psychologa, który pomoże Ci przejść przez ten kryzys. Zobaczysz, że dzięki jego wsparciu rozstanie będzie dla Ciebie łatwiejsze.
Jeśli Twój małżonek ma osobowość psychopatyczną, to udaj się także do prawnika. Z mojego doświadczenia wiem, że małżonkowie psychopatów często są zmanipulowani i stłamszeni. Takie osoby są dosłownie rozbite psychicznie. Potrzebują pomocy prawnika, który wie jak należy postępować w sporze z psychopatą i nie będzie bał się odpowiednio kierować klienta. W mojej praktyce często muszę tłumaczyć klientom, w jaki sposób są manipulowani przez swojego małżonka.
Dlatego współpraca z adwokatem i psychologiem jest niemal obowiązkowa.
„Rozwód kościelny” a choroba psychiczna
Po rozstaniu z chorym psychicznie małżonkiem masz również szansę na uzyskanie stwierdzenia nieważności małżeństwa kościelnego, które często jest nazywane „rozwodem kościelnym”. Podstawowym warunkiem, który musi zostać spełniony, aby było to możliwe, jest występowanie choroby psychicznej jeszcze przed zawarciem związku.
Zgodnie z prawem kanonicznym najważniejszym elementem zawarcia małżeństwa jest wyrażenie zgody małżeńskiej. Musi być ona wolna od wszelkich wad, jakie zostały przewidziane w Kodeksie Prawa Kanonicznego. Przyjmuje się więc, że choroby psychiczne mogą na tyle „uszkodzić” zgodę małżeńską, że następnie związek zawarty przez osobę zmagającą się z którąś z nich może zostać uznany za nieważny. Chodzi tutaj o tak zwaną psychiczną niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich. Co więcej, zatajenie przed drugą stroną faktu, iż ktoś cierpi na chorobę psychiczną, może skutkować powstaniem istotnego błędu. Można więc domniemywać, że gdyby dana osoba wiedziała, że jej przyszły małżonek cierpi na tego rodzaju dolegliwość, nie zdecydowałaby się na zawarcie związku.
W każdym przypadku uzyskanie stwierdzenia nieważności małżeństwa wiąże się z koniecznością rozpoczęcia procesu przed sądem kościelnym. Niezbędne jest więc przygotowanie skargi, w której zostanie określone żądanie strony, wskazane dowody oraz przedstawione uzasadnienie.
Jako dowody można wykorzystać przede wszystkim zeznania świadków oraz dokumentację medyczną. Ważne mogą okazać się również fotografie oraz nagrania. Sąd biskupi także może skierować daną osobę na badanie biegłego, którym w takich sprawach jest psycholog, psychiatra lub seksuolog. Jego opinia dotyczy dyspozycji chorego w chwili zawarcia małżeństwa i ma niezwykle istotne znaczenie dla kształtu rozstrzygnięcia.
Od wydanego wyroku stronom przysługuje prawo do wniesienia apelacji do sądu drugiej instancji. Ten jeszcze raz rozpatrzy daną sprawę i wyda nowy wyrok. Co ważne, w wyroku sąd może zawrzeć zakaz zawarcia małżeństwa przez daną osobę. Można go jednak uchylić, jeżeli jej sytuacja życiowa da ku temu podstawy.
Potrzebujesz pomocy adwokata? Masz trudny rozwód?
Jeśli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, zapraszam do kontaktu. Działam na terenie takich miast jak: Poznań, Luboń, Gniezno, Śrem, Środa Wielkopolska, Grodzisk Wielkopolski, Swarzędz, Leszno, Piła, Kościan, Jarocin, Września oraz Wolsztyn. Posiadam także oddział w Świeciu, pracując w takich miejscowościach jak Grudziądz, Chełmno i Tuchola.
W trudnych sprawach rozwodowych działam w CAŁEJ POLSCE!
Udzielam także konsultacji telefonicznych oraz konsultacji online. Pamiętaj, że rozwód to poważna sprawa, dlatego warto skorzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego.
Masz pytania? Napisz! Zadzwoń!
Adwokat
Marlena Słupińska-Strysik
e-mail: biuro@slupinska.eu
tel. 61 646 00 40
tel. 68 419 00 45
tel. 52 511 00 65
Dodaj komentarz