Czy można unieważnić małżeństwo? ⚖️

Do rozwiązania związku małżeńskiego prowadzą dwie drogi: unieważnienie małżeństwa lub rozwód. Drogi te znacząco różnią się od siebie, a każda z nich może zostać użyta w różnych okolicznościach. Dzisiaj opiszę Ci instytucję unieważnienia małżeństwa. Sam zdecydujesz co jest właściwsze w Twojej sytuacji.

Spis treści ukryj

1 Czym unieważnienie związku małżeńskiego różni się od rozwodu?

2 Przyczyny unieważnienia małżeństwa

3 Unieważnienie małżeństwa z powodu wady oświadczenia woli

4 Powództwo o unieważnienie małżeństwa

5 Co inicjuje proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa?

6 Skutki stwierdzenia nieważności małżeństwa cywilnego

7 Unieważnienie małżeństwa a orzeczenie o winie

Czym unieważnienie związku małżeńskiego różni się od rozwodu?

Unieważnione może zostać jedynie małżeństwo, które zostało zawarte w sposób nieprawidłowy. Może to nastąpić wyłącznie na skutek ściśle określonych przez prawo przyczyn nieważności. Zupełnie inaczej wygląda instytucja rozwodu.

Rozwód to sądowe rozwiązanie małżeństwa, którego zawarcie było formalnie ważne, a jedynie małżonkowie bądź jeden z nich, postanowili związek małżeński zakończyć.

Przyczyny unieważnienia małżeństwa

Do przyczyn unieważnienia małżeństwa należy:

zawarcie związku małżeńskiego przez mężczyznę, który nie ukończył lat 18 lub kobietę, która nie ukończyła lat 16;
zawarcie małżeństwa przez kobietę, która bez zezwolenia sądu zawarła małżeństwo po ukończeniu lat 16, lecz przed ukończeniem lat 18;
pozostawanie we wcześniej zawartym małżeństwie;
ubezwłasnowolnienie całkowite;
choroba psychiczna albo niedorozwój umysłowy – gdy stan zdrowia tej osoby nie zagraża małżeństwu, ani zdrowiu dzieci planowanych w przyszłości, sąd może zezwolić na zawarcie takiego związku;
pokrewieństwo w linii prostej albo bocznej – zakaz zawierania małżeństw pomiędzy rodzicami a dziećmi, dziadkami a wnukami oraz w linii bocznej – pomiędzy rodzeństwem, w tym także przyrodnim i pozamałżeńskim;
powinowactwo w linii prostej – przykład 👉 związek małżeński zawarty pomiędzy teściem z synową albo odpowiednio teściowej z zięciem;
wadliwe pełnomocnictwo.

Unieważnienie małżeństwa z powodu wady oświadczenia woli

W niektórych przypadkach, można żądać unieważnienia małżeństwa powołując się na tzw. wady oświadczenia woli.

Czym jest wada zgody małżeńskiej? To stan, w którym osoba składająca doniosłe prawnie oświadczenie (np. sakramentalne „TAK”) nie działa świadomie lub dobrowolnie. Udowodnienie takiej okoliczności będzie podstawą do unieważnienia małżeństwa.

Przykład 👉

małżeństwo zawarte zostało po wpływem bezprawnej groźby, przymusu, błędu co do osoby, czy też błędu co do tożsamości jednego z małżonków.

Powództwo o unieważnienie małżeństwa

Sytuacje opisane powyżej, a zatem ww. przesłanka wieku, ubezwłasnowolnienia całkowitego, choroby psychicznej, bigamii, pokrewieństwa, powinowactwa, przysposobienia, wad oświadczenia woli i wadliwego pełnomocnictwa stanowią tzw. przeszkodę małżeńską.

W przypadku zaistnienia jakiejkolwiek z nich, nie może zostać zawarty związek małżeński. Gdyby jednak doszło do jego zawarcia pomimo występowania tych przeszkód, spowoduje to możliwość wytoczenia powództwa o unieważnienie małżeństwa.

Co inicjuje proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa?

Proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa inicjuje pozew o unieważnienie związku małżeńskiego. Należy go złożyć do sądu okręgowego, właściwego ze względu na miejsce, w którym ostatnio wspólnie zamieszkiwaliście. Warunkiem jest, aby w chwili składania pozwu, przynajmniej jedno z Was mieszkało pod tym adresem.

Przykład: 👉

Załóżmy, że wspólnie mieszkaliście w Poznaniu. Jedno z Was nadal tu mieszka. Właściwym miejscowo sądem do złożenia pozwu o unieważnienie małżeństwa będzie Sąd Okręgowy w Poznaniu. Pozew o unieważnienie małżeństwa można złożyć z pomocą naszej Kancelarii Adwokackiej w Poznaniu.

Wskazówka: 🗝️

Po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia sądu, należy zwrócić się do Urzędu Stanu Cywilnego, w którym spisywany był akt małżeństwa. W jakim celu? Otóż chodzi o odnotowanie w USC, że Twoje małżeństwo zostało unieważnienie.

Skutki stwierdzenia nieważności małżeństwa cywilnego

Orzeczenie nieważności małżeństwa powoduje ten skutek, że związek małżeński traktowany jest tak, jakby nigdy nie istniał. Nie dotyczy to jedynie sytuacji dzieci! One są nadal traktowane jak pochodzące z małżeństwa.

Uwaga ❗

Tylko sąd może orzec o nieważności małżeństwa. Do tego czasu, w świetle prawa, pozostaje ono ważne.

Unieważnienie małżeństwa a orzeczenie o winie

W przypadku unieważnienia małżeństwa trudno mówić o orzekaniu o winie. Sąd wskazuje bowiem małżonka, który zawarł małżeństwo w złej wierze. Złą wiarę można przypisać małżonkowi, który posiadał wiedzę o okolicznościach stanowiących podstawę jego unieważnienia. Jak podnosi się w orzecznictwie: momentem wedle którego dokonywana jest tego rodzaju ocena jest chwila zawarcia małżeństwa.

Uwaga ❗

Nie można wnosić o unieważnienie małżeństwa po jego ustaniu, czyli po orzeczeniu rozwodu. Istnieje jednak wyjątek! Dotyczy on pokrewieństwa pomiędzy byłymi małżonkami, czy też bigamii.

Źródła wykorzystane w przygotowaniu artykułu:

przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego:

Inne źródła:

5/5

Autor

Marlena Słupińska

Adwokat

Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi.
Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także
podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu,
Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.