Wydanie prawomocnego wyroku skazującego nie zawsze wiąże się z koniecznością udania się do więzienia. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego sankcje muszą być wykonane w przewidzianym ustawowo czasie. Jeżeli tak się nie stanie, dochodzi do przedawnienia wykonania kary. Na czym dokładnie polega przedawnienie wykonania kary? wyjaśnię w poniższym artykule.
Potrzebujesz pomocy adwokata? A może chcesz pomóc bliskiej Ci osobie? Zapraszam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii Adwokackiej (Adwokat Sprawy Karne). W trudnych sprawach reprezentuję klientów z całej Polski. Zapraszam do kontaktu.
Przedawnienie wykonania kary – główne wnioski
- Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego wykonanie kary oraz stosowanie środków karnych podlega przedawnieniu.
- Terminy przedawnienia zostały szczegółowo uregulowane w art. 103 KK.
- Zaczynają one swój bieg w chwili uprawomocnienia się wyroku skazującego.
- Dzięki takiemu rozwiązaniu wymiar sprawiedliwości może działać sprawniej, aczkolwiek jest to również szansa dla wielu skazanych na uniknięcie kary.
Przedawnienie wykonania kary – na czym polega?
Przedawnienie wykonania kary zostało uregulowane w art. 103 Kodeksu karnego (KK). Zgodnie z § 1 tego przepisu nie można wykonać kary, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:
1) 30 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą;
2) 15 – w razie skazania na karę pozbawienia wolności nie przekraczającą 5 lat;
3) 10 – w razie skazania na inną karę.
Jeżeli zatem dojdzie do upływu przewidzianego prawem czasu, sąd umorzy postępowanie wykonawcze na podstawie art. 15 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego (KKW). A kara nie będzie podlegać wykonaniu!
Możliwość przedawnienia wykonania kary pozytywnie wpływa na ogólną sprawność wymiary sprawiedliwości. Jej znaczenie podkreślono w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2021 roku (sygn. akt V KK 417/19, LEX nr 3189328). W orzeczeniu tym zwrócono bowiem uwagę, że wymiar sprawiedliwości tylko wtedy jest efektywny, jeżeli nie jest spóźniony. W obecnej sytuacji sądownictwa wynikającej ze stanu epidemii, szczególnie istotnym jest, by nie obciążać sądów sprawami, które nie mają istotnego znaczenia w perspektywie funkcji i celów prawa karnego. Każda bowiem sprawa, także ta która wymaga ponownego rozpoznania powoduje, że wówczas nie zostanie rozpoznania inna sprawa znacznie ważniejsza, co w efekcie może oznaczać znaczne opóźnienia w wymiarze sprawiedliwości. Także ten aspekt narastających zaległości w sądach powszechnych należy brać pod uwagę oceniając, czy podniesione w konkretnej kasacji zarzuty istotnie dotyczą naruszenia prawa, które ma rażący charakter.
Przerwanie biegu przedawnienia
Należy dodać, iż terminy wymienione w Kodeksie karnym nie podlegają przerwaniu zarówno ze względów faktycznych, jak i prawnych. Tym przedawnienie wykonania kary różni się od pojęcia przedawnienia znanego z prawa cywilnego.
Niemniej jednak w art. 15 § 3 i 4 KKW przewidziano możliwość zawieszenia biegu terminu przedawnienia wykonania kary, kiedy to postępowanie wykonawcze zostało zawieszone, a skazany uchyla się od wykonania kary jak i gdy zawieszenie omawianego terminu na czas wykonywania kary pozbawienia wolności w tej samej lub innej sprawie. Ponadto zgodnie z art. 104 § 1 KK przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego; nie dotyczy to jednak braku wniosku albo oskarżenia prywatnego.
Zastanówmy się, kiedy terminy, o których była mowa powyżej, rozpoczynają swój bieg.
Kiedy rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia wykonania kary?
Termin przedawnienia wykonania kary rozpoczyna swój bieg w chwili, w której wyrok skazujący staje się prawomocny. Co ważne, nie mają tutaj znaczenia ewentualne modyfikacje, do jakich doszło na etapie wykonawczym (uchwała Sądu Najwyższego z 25 marca 2003 r., sygn. akt I KZP 4/03, OSNKW 2003/3–4, poz. 27). Oznacza to, że termin przedawnienia kar zastępczych oblicza się zgodnie z terminem kar, jakie zostały orzeczone pierwotnie.
Analogicznie oblicza się termin przedawnienia wykonania kary w zawieszeniu. Z kolei w przypadku orzeczenia kary łącznej w wyroku łącznym termin biegnie od prawomocności wyroku skazującego, nie zaś wyroku łącznego.
Co ważne, przedawnieniu ulegają także zastosowane środki karne. Za chwilę Ci to wyjaśnię.
Przedawnienie środków karnych
Przedawnieniu może ulec również zastosowanie środków karnych. Podstawą takiego rozwiązania jest art. 103 § 2 KK, w którym postanowiono, że przepis § 1 pkt 3 stosuje się odpowiednio do środków karnych, środków kompensacyjnych oraz przepadku. W tym przypadku obowiązuje jednolity dla wszystkich środków karnych termin przedawnienia, który wynosi 10 lat.
Należy jednak zwrócić uwagę na art. 43 § 2a KK. Otóż zgodnie z dyspozycją zawartą w tym przepisie okres, na który orzeczono zakazy, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczonej za inne przestępstwo.
Przedawnieniu nie podlega jednak:
- pozbawienie praw publicznych,
- zakazy oraz zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej,
- zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi,
- a także zakaz zajmowania stanowiska lub wykonywania zawodu lub pracy w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego, a także w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiadają bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty co najmniej 10% akcji lub udziałów,
- zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu,
- zakaz wstępu na imprezę masową,
- oraz zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych,
- nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
- zakaz prowadzenia pojazdów.
Wynika to ze specyfiki tych zakazów.
Czy Ty lub Twój bliski potrzebujesz pomocy adwokata?
Jeśli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, zapraszam do kontaktu. Działam na terenie takich miast jak: Poznań, Luboń, Gniezno, Śrem, Środa Wielkopolska, Grodzisk Wielkopolski, Swarzędz, Leszno, Piła, Kościan, Jarocin, Września oraz Wolsztyn. Posiadam także oddział w Świeciu, pracując w takich miejscowościach jak Grudziądz, Chełmno i Tuchola.
W trudnych sprawach działam w CAŁEJ POLSCE!
Umów się na konsultację!
Adwokat
Marlena Słupińska-Strysik
e-mail: biuro@slupinska.eu
tel. 61 646 00 40
tel. 68 419 00 45
tel. 52 511 00 65
UWAGA! W powyższy artykuł nie stanowi porady prawnej ani jej substytutu. Nie może też stanowić inspiracji do obrony w procesie karnym. Jeśli jesteś oskarżony w sprawie karnej koniecznie skontaktuj się z adwokatem!
Witam, wyrok uprawomocnil sie w 2011 roku tj. Rok pozbawienia wolnosci w zawieszeniu na 4 lata. W 2015 odwieszono mi ten wyrok, pytanie czy w 2026 mi sie on przedawni ? Dziekujd i pozdrawiam
Bieg liczysz od uprawomocnienia się wyroku, czyli od 2011r
A przedawnienie kary z 2013r. Objętej wyrokiem łącznym w 2022 od kiedy liczymy ?
Zamiana ograniczenia wolności na pozbawienie wolności również ma przedawnienie?????..w 2017 roku zamieniono 1 roku ograniczenia wolności na 6 misiecy pozbawienia wolności…czy to również się przedawnia ???
Witam, wyrok uprawomocnil się w 2004 r. ( 1,4 miesiące) . W tym że w 2012r . Sąd zawiesił postępowanie. Kiedy nastapi przedawnienie.
Dziękuję i pozdrawiam