W przypadku zatrzymania przez Policję warto znać swoje prawa. Niestety świadomość prawa osoby zatrzymanej jest cały czas niewielka. W poniższym artykule „Prawa osoby zatrzymanej”, przygotowałam krótki poradnik, w którym znajdziesz najważniejsze informacje.
Potrzebujesz pomocy adwokata? A może chcesz pomóc bliskiej Ci osobie? Zapraszam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii Adwokackiej (Adwokat Sprawy Karne). W trudnych sprawach reprezentuję klientów z całej Polski. Zapraszam do kontaktu.
Prawa osoby zatrzymanej – główne wnioski
- Za osobę zatrzymaną uważa się w świetle prawa podejrzanego o popełnienie przestępstwa, wobec którego zastosowano środek przymusu w postaci pozbawienia wolności.
- Osoba zatrzymana ma określone prawa wynikające wprost z przepisów Kodeksu postępowania karnego.
- Jednym z najważniejszych praw jest możliwość kontaktu z prawnikiem – adwokatem lub radcą prawnym.
- Zatrzymany, oprócz praw, ma także obowiązki wynikające z przepisów prawa.
- Osoba zatrzymana może zostać poddana przeszukaniu.
- Zatrzymany ma prawo do złożenia zażalenia na czynności związane z zatrzymaniem.
Kim jest zatrzymany?
Zgodnie z prawem za osobę zatrzymaną uważa się kogoś, kto jest podejrzany o popełnienie przestępstwa, w związku z czym zastosowano wobec niego środek przymusu w postaci pozbawienia wolności. Zatrzymania można dokonać jedynie wówczas, jeśli istnieje uzasadnione przypuszczenie popełnienia przestępstwa, a przy tym zachodzi obawa, że sprawca ukryje się lub zatrze dowody swojego czynu.
Zatrzymania może dokonać nie tylko Policja. Takie uprawnienia mają także m.in. następujące organy:
- CBA
- ABW
- Straż Graniczna
- Żandarmeria Wojskowa
Co jednak niezwykle istotne, każdy zatrzymany do czasu wydania przez sąd prawomocnego wyroku skazującego jest uznawany za niewinnego. Ma także prawo do skorzystania z pomocy adwokata. Do czasu przyjazdu adwokata zatrzymany nie ma obowiązku składania jakichkolwiek wyjaśnień.
Kolejną ważną kwestią jest ewentualna wina zatrzymanego. Otóż zgodnie z prawem to prokurator ma wykazać przed sądem, że ponosisz odpowiedzialność karną za dany czyn. Nie musisz więc siebie obciążać ani też wykazywać, że jesteś niewinny.
Pamiętaj także o jeszcze jednej rzeczy. Mianowicie jeżeli coś jest dla Ciebie niejasne, zawsze możesz żądać od policjanta, który Cię przesłuchuje, aby wyjaśnił Ci podstawy zatrzymania oraz tego, o co jesteś podejrzany. Możesz też żądać podania dokładnej podstawy prawnej zatrzymania, co ważne w kontekście wybrania odpowiedniej linii obrony.
Sprawdźmy teraz, jakie dokładnie prawa będą Ci przysługiwać w razie zatrzymania.
Przeczytaj także: Prowadzenie pojazdu po alkoholu – art. 87 KW
Jakie prawa ma zatrzymany?
Osobie, która została zatrzymana przez policję, przysługuje szereg praw. Mają one na celu zapewnienie jej właściwej ochrony na wstępnym etapie postępowania. Prawa te wynikają wprost z przepisów Kodeksu postępowania karnego (KPK).
Prawo do bycia wysłuchanym (art. 244 § 2 KPK)
Przede wszystkim masz prawo do bycia wysłuchanym, a właściwie prawo do złożenia wyjaśnień w sprawie, w której zostałeś zatrzymany. Możesz jednak zrezygnować z tego prawa i odmówić składania wyjaśnień (art. 244 § 3 KPK). Z kolei funkcjonariusze policji nie mogą Cię zmuszać ani zachęcać.
Jeśli nie jesteś pewny jak masz się zachować i co mówić, to zawsze rozsądniej jest wstrzymać się ze składaniem wyjaśnień i skonsultować się z adwokatem.
Prawo do kontaktu z prawnikiem (art. 245 § 1 KPK)
Po zatrzymaniu masz zawsze prawo do tego, aby skontaktować się z prawnikiem – adwokatem lub radcą prawnym. Kontakt ten nie musi mieć charakteru osobistego, może on odbyć się na przykład za pośrednictwem telefonu. Co jednak istotne, w szczególnych przypadkach funkcjonariusz policji może być obecny w trakcie Twojej rozmowy z prawnikiem.
Prawo do uzyskania bezpłatnej pomocy tłumacza (art. 72 § 1 KPK)
Jeżeli nie znasz dostatecznie dobrze języka polskiego i nie potrafisz się w nim swobodnie porozumiewać, masz prawo uzyskać pomoc tłumacza. Nie musisz jednak obawiać się o ewentualne koszty. Pomoc tłumacza jest bowiem bezpłatna.
Prawa osoby zatrzymanej: prawo do zaskarżenia (art. 246 § 1 KPK)
Jeżeli zatrzyma Cię policja, możesz złożyć zażalenie do właściwego sądu rejonowego w terminie 7 dni od zatrzymania. Czego możesz domagać się w wyniku zaskarżenia? Otóż możesz żądać, aby sąd zbadał zasadność, legalność oraz prawidłowość dokonanego zatrzymania. Co ważne, składa się je za pośrednictwem organu, który dokonał zatrzymania. Po rozpatrzeniu sąd wyda postanowienie. Jeżeli uzna on, że zatrzymanie nie było uzasadnione, zostaniesz niezwłocznie zwolniony.
Przeczytaj także: Przemoc psychiczna – jak udowodnić znęcanie psychiczne?
Prawo do okazania protokołu zatrzymania (art. 244 § 3 KPK)
W związku z zatrzymaniem masz prawo do okazania Ci protokołu zatrzymania. Powinien być w nim opisany jego przebieg, a ponadto winny być w nim spisane Twoje wyjaśnienia.
Prawo do powiadomienia innych o zatrzymaniu (art. 245 § 2, art. 261 § 1, 2 i 3 KPK)
W razie zatrzymania przez policję masz prawo powiadomić innych o tym fakcie. Możesz zawiadomić konkretną osobę (na przykład męża, żonę, rodziców, dzieci), swojego pracodawcę, uczelnię, szkołę, dowódcę jednostki, w której pełnisz służbę bądź też osobę, która zarządza Twoim przedsiębiorstwem.
Pamiętaj, że powiadomienie, o którym wspominałam powyżej, jest możliwe wyłącznie na Twoje żądanie.
Prawo do kontaktu z urzędem konsularnym lub z przedstawicielstwem dyplomatycznym (art. 612 § 1 KPK)
Jeżeli jesteś cudzoziemcem i zostałeś zatrzymany, masz prawo do kontaktu z urzędem konsularnym lub z przedstawicielstwem dyplomatycznym państwa, którego posiada obywatelstwo. Gdyby jednak nie miał on żadnego obywatelstwa (był tak zwanym bezpaństwowcem), wówczas mógłby skontaktować się z przedstawicielem państwa, w którym na stałe mieszka (art. 612 § 2 KPK).
Sprawdź także: Przemoc w rodzinie – art. 207 KK
Prawa osoby zatrzymanej – prawo do pomocy medycznej (art. 244 § 2 KPK)
Jako osoba zatrzymana masz również prawo do uzyskania pomocy medycznej. Wystarczy, że poinformujesz funkcjonariuszy o tym, że źle się czujesz bądź masz jakieś obrażenia i wezwą oni odpowiednie służby.
Prawo do natychmiastowego zwolnienia (art. 248 § 1 i 2 KPK)
Zgodnie z prawem, jeżeli przyczyny zatrzymania przestały istnieć albo po upływie 48 godzin od chwili zatrzymania, o ile nie zostaniesz w tym czasie przekazany do sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania, masz prawo do natychmiastowego zwolnienia. Co ważne, w razie przekazania do sądu, zostaniesz zwolniony pod warunkiem, że ciągu 24 godzin od przekazania nie zostanie Ci doręczone postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania.
Tyle jeśli chodzi o prawa osoby zatrzymanej. A czy jako zatrzymany masz jakieś obowiązki?
Obowiązki osoby zatrzymanej
Będąc zatrzymanym przez policję, masz również pewne obowiązki, które są określone przez prawo.
Mianowicie chodzi tutaj o:
- poddanie się oględzinom oraz badaniom, które nie naruszają Twojego ciała, a także o umożliwienie pobrania odcisków palców, wykonania fotografii oraz okazania w celach rozpoznawczych innym osobom (art. 74 § 2 pkt 1 KPK);
- jeżeli jest to możliwe i nie zagraża zdrowiu innych, umożliwienie pobrania krwi, włosów, wymazu ze śluzówki policzków lub innych wydzielin z organizmu (art. 74 § 3 KPK).
Gdyby jednak miała miejsce sytuacja, w której badania przeprowadza pracownik służby zdrowia, wówczas musisz ponadto:
- zgodzić się na poddanie badaniu psychologicznemu i psychiatrycznemu (art. 74 § 2 pkt 2 KPK);
- wyrazić zgodę na poddanie się badaniom połączonym z wykonaniem zabiegów na ciele (z wyjątkiem operacji chirurgicznych), które są konieczne, a ich wykonanie nie zagraża Twojemu zdrowiu (art. 74 § 2 pkt 2 KPK).
Przeprowadzenie tego rodzaju badań i ewentualnych zabiegów może być dla Ciebie krępujące. Możesz więc poprosić o to, aby wykonała je osoba tej samej płci.
Sprawdźmy teraz, jakie masz prawa w momencie przeszukania.
Przeszukanie osoby zatrzymanej
Osoba zatrzymana może zostać poddana przeszukaniu. Jego celem jest znalezienie rzeczy, które mogą stanowić dowód w sprawie lub podlegać zajęciu. Przeszukanie dotyczy zarówno osoby, jej odzieży, jak i podręcznych przedmiotów (art. 219 § 1 i 2 KPK).
Zgodnie z prawem przeszukania może osobiście dokonać prokurator, policja bądź inny organ wskazany w ustawie (art. 220 § 1 KPK). W praktyce zdecydowanie częściej spotykana jest ta druga ewentualność, a więc dokonuje go funkcjonariusz policji. Zasadniczo przed przeszukaniem powinno Ci zostać udostępnione postanowienie prokuratora lub sądu, na podstawie którego czynność ta zostanie wykonana (art. 220 § 2 KPK). W szczególnych przypadkach przeszukanie poprzedzone jest jedynie okazaniem legitymacji służbowej, aczkolwiek musi być ono zatwierdzone niezwłocznie postanowieniem wydanym przez prokuratora lub sąd (art. 220 § 3 KPK). Pamiętaj jednak, że postanowienie to musi zostać Ci doręczone na Twoje żądanie.
Jeżeli jest to możliwe, przeszukania powinna dokonać osoba tej samej płci co przeszukiwany (art. 223 KPK).
Warto pamiętać o jeszcze jednej kwestii. Mianowicie przed przystąpieniem do przeszukania, powinieneś zostać poproszony o wydanie rzeczy poszukiwanych. Jeżeli to uczynisz, nie ma podstaw do dokonania przeszukania. Natomiast, jeżeli już ma ono miejsce, powinno być wykonywane z godnością.
Gdyby jednak okazało się, że podczas przeszukania zostały naruszone Twoje prawa, wówczas możesz złożyć zażalenie do sądu (art. 236 § 1 i 2 KPK). Masz na to 7 dni, licząc od chwili dokonania czynności.
Kiedy zatrzymanie jest możliwe, a kiedy obowiązkowe?
Zgodnie z przepisami istnieją 2 typy zatrzymania:
- obowiązkowe oraz
- uzależnione od uznania funkcjonariusza policji.
Pierwszy ze wskazanych przed chwilą przypadków ma miejsce, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie popełnienia przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, zachodzi obawa ponownego popełnienia przestępstwa z użyciem przemocy wobec tej osoby i gdy przestępstwo to popełniono przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu albo zachodzi obawa, że osoba podejrzana ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groziła.
Natomiast policja może dokonać zatrzymania, jeżeli:
- zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości (art. 244 § 1 KPK);
- istnieją przesłanki przeprowadzenia przeciwko takiej osobie postępowania w trybie przyspieszonym (art. 244 § 1 KPK);
- popełniono przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej i zachodzi obawa, że osoba, która ma być zatrzymana ponownie, popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groziła (art. 244 § 1a KPK).
Jak widzisz bardzo ważne jest aby wyjaśniono Ci dlaczego zostałeś zatrzymany. W zależności od przyczyn zatrzymania masz bowiem różne możliwości zaskarżenia podstaw zatrzymania i wyjścia z aresztu. W tym celu powinieneś jednak możliwie szybko skontaktować się z adwokatem, który oceni co zaszło w Twojej sprawie i rozpocznie starania, aby wydostać Cię na wolność.
Czy Ty lub Twój bliski potrzebujesz pomocy adwokata?
Jeśli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, zapraszam do kontaktu. Działam na terenie takich miast jak: Poznań, Luboń, Gniezno, Śrem, Środa Wielkopolska, Grodzisk Wielkopolski, Swarzędz, Leszno, Piła, Kościan, Jarocin, Września oraz Wolsztyn. Posiadam także oddział w Świeciu, pracując w takich miejscowościach jak Grudziądz, Chełmno i Tuchola.
W trudnych sprawach działam w CAŁEJ POLSCE!
Umów się na konsultację!
Adwokat
Marlena Słupińska-Strysik
e-mail: biuro@slupinska.eu
tel. 61 646 00 40
tel. 68 419 00 45
tel. 52 511 00 65
UWAGA! W powyższy artykuł nie stanowi porady prawnej ani jej substytutu. Nie może też stanowić inspiracji do obrony w procesie karnym. Jeśli jesteś oskarżony w sprawie karnej koniecznie skontaktuj się z adwokatem!
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi.
Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także
podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu,
Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
e-mail: biuro@slupinska.eu
Zatrudniłam prawnika w celu ratowania w sprawie karnej wnuka,bardzo martwiąc się o wnuka ponieważ jest chory uprosiłam pana prawnika żeby odwiedził wnuka w więzieniu ale musiałam jeszcze dodatkowo zapłacić 700,00zł .W tej chwili jest już 2 miesiące jak nie mam żadnych wiadomości o wnuku a pan prawnik nie odbiera telef i nie odpisuje na SMS.Straciłam już zaufanie do prawników ponieważ patrzą tylko jak wyciągnąć najwięcej pieniędzy.Co to za prawo że zamyka się w więzieniu chorego młodego człowieka zamiast mu pomóc i bezprawnie utrudniać z nim kontaktu.Przepraszam ale to co piszecie i radzicie to są puste słowa bez pokrycia a rzeczywistość jest inna.