Skutki prawne zawarcia małżeństwa ⚖️

Zastanawiasz się, co zmienia ślub cywilny? Wypowiedzenie słów przysięgi małżeńskiej i wstąpienie w związek małżeński powoduje szereg skutków na różnych płaszczyznach. Wiele plusów i minusów małżeństwa dotyczy majątku. Jakie są skutki prawne zawarcia małżeństwa?

Spis treści ukryj

1 Prawa małżonków po zawarciu związku małżeńskiego

2 Obowiązki małżonków po ślubie

3 Skutki zawarcia małżeństwa – majątek wspólny małżonków

4 Intercyza a skutki małżeństwa

5 Wspólne opodatkowanie małżonków

6 Prawne zalety małżeństwa a dziedziczenie

7 Małżeństwo a obowiązek alimentacyjny

Prawa małżonków po zawarciu związku małżeńskiego

W momencie wstąpienia w związek małżeński powstają szczególne prawa i obowiązki, które dotyczą każdego z małżonków. W szczególności, oboje małżonkowie są uprawnieni m.in. do:

korzystania z majątku małżonka i wypracowanych przez niego środków finansowych;
bycia traktowanym na równi ze swoim współmałżonkiem;
korzystania ze wspólnego mieszkania i wspólnych rzeczy;
wspólnego rozstrzygania o istotnych sprawach rodziny;
wzajemnej reprezentacji w razie przemijającej przeszkody dotyczącej jednego z małżonków;
wzajemnego szacunku i pomocy od małżonka.

Obowiązki małżonków po ślubie

Strony związku małżeńskiego są zobowiązane do:

wspólnego pożycia tzn. utrzymywania ze sobą więzi o charakterze duchowym, fizycznym i gospodarczym;
zaspokajania potrzeby każdego z nich w taki sposób, żeby ich stopa życiowa była jednakowa;
wzajemnej pomocy, który dotyczy wspierania siebie nawzajem zarówno w wykonywaniu zwykłych czynności w gospodarstwie domowym, jak i pomocy w sytuacjach wyjątkowych.
współdziałania dla dobra rodziny;
przyczyniania się do zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny;
wzajemnej reprezentacji w razie przemijającej przeszkody dotyczące jednego z małżonków;
wierności i lojalności.

Uwaga ⚠️

Zgodnie z art. 23 KRO, mężczyzna i kobieta mają równe obowiązki w małżeństwie!

Skutki zawarcia małżeństwa – majątek wspólny małżonków

Od momentu wstąpienia w związek małżeński z małżonkiem będzie łączyć Cię tzw. wspólność majątkowa – chyba że spisaliście intercyzę, o czym poniżej. Wspólność zakłada, że wszystko co nabędziecie w czasie trwania małżeństwa, będzie wspólne i wejdzie w skład majątku wspólnego.

W ramach wspólności majątkowej istnieje:

1️⃣ 💰 majątek wspólny, który obejmuje w szczególności:

wynagrodzenie za pracę i inne dochody z działalności zarobkowej osiągnięte przez każdego z małżonków,
dochody z majątku wspólnego i majątków osobistych zarówno Twojego jak i małżonka,
środki zgromadzonego przez każdego z małżonków na rachunku lub pracowniczego funduszu emerytalnego.

2️⃣ 👰 majątek osobisty żony,

3️⃣ 🤵 majątek osobisty męża.

Intercyza a skutki małżeństwa

Wspólność majątkowa powstanie w momencie wstąpienia w związek małżeński, chyba że wcześniej uregulujesz swoje stosunki majątkowe w inny sposób. Taką możliwość daje zawarcie intercyzy, czyli małżeńskiej umowy majątkowej.

Możemy wyróżnić następujące rodzaje intercyz:

ustanawiającą rozdzielność majątkową,
wprowadzającą rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków,
intercyzę rozszerzającą lub ograniczającą ustawową wspólność majątkową.

📝 Z praktyki:

Intercyza zabezpiecza Twoje interesy nie tylko w trakcie trwania małżeństwa, ale także w czasie postępowania rozwodowego.

Wspólne opodatkowanie małżonków

Kolejnym ze skutków małżeństwa dla Twoich finansów, jest możliwość wspólnego opodatkowania z małżonkiem. Jest to zastrzeżone dla opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) na zasadach ogólnych.

Jest jednak kilka warunków, które trzeba spełnić by skorzystać z tej możliwości:

małżeństwo musi trwać cały rok podatkowy – rozwód i separacja wyłączają możliwość korzystania z tego rozwiązania;
wspólność majątkowa musi istnieć cały rok podatkowy – nie możecie podpisać intercyzy;
należy złożyć odpowiednie oświadczenie – musicie złożyć oświadczenie o wspólnym opodatkowaniu, zaznaczając odpowiednie pole w deklaracji PIT.

Przykład:

Jeżeli więc wzięliście ślub w połowie roku, ze wspólnego opodatkowania skorzystacie dopiero po upływie całego roku podatkowego.

Prawne zalety małżeństwa a dziedziczenie

Wstąpienie w związek małżeński powoduje jeszcze jeden bardzo istotny skutek. Ty i Twój małżonek będziecie po sobie wzajemnie dziedziczyć.

Tu ważne są 2 wątki: dziedziczenie ustawowe oraz prawo do zachowku.

Dziedziczenie beztestamentowe (ustawowe)

Jeżeli Twój małżonek nie spisze testamentu, będziesz w pierwszym kręgu osób, które będą po nim dziedziczyć. Jeżeli macie dzieci, będziesz dziedziczyć po małżonku w zbiegu z nimi. Należna Ci część spadku nie może być mniejsza niż ¼, niezależnie od tego ile macie dzieci.

Zachowek między małżonkami

Jeżeli małżonek nie uwzględni Cię w sporządzonym przez siebie testamencie, z mocy ustawy przyznany będzie Ci zachowek. Wynosi on zawsze połowę należnej części majątku, którą dostałbyś, gdyby nie spisano testamentu.

Przykładowo 👉 Jeżeli macie 3 dzieci, a Twój małżonek w testamencie zapisze majątek tylko dzieciom, należny Ci zachowek wyniesie 1/8 majątku (połowę z ¼ majątku, którą dostałbyś w wyniku dziedziczenia ustawowego).

Małżeństwo a obowiązek alimentacyjny

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje obowiązek współdziałania dla dobra rodziny. Obowiązek ten dotyczy całej rodziny i indywidualnych potrzeb drugiego małżonka.

Przesłankami zasądzenia alimentów na rzecz małżonka w czasie trwania małżeństwa są:

usprawiedliwione potrzeby uprawnionego małżonka,
większe zarobkowe i majątkowe możliwości małżonka zobowiązanego do zapłaty alimentów.

Małżonkiem uprawnionym do żądania alimentów w czasie trwania małżeństwa jest więc ten małżonek, którego możliwości zarobkowe uległy zmniejszeniu.

Przykład:

Kobieta rezygnuje z pracy zarobkowej na rzecz prowadzenia gospodarstwa domowego.

Moja rada 🗝️

Jeżeli Twój małżonek uchyla się od współdziałania dla dobra rodziny, wystąp do sądu o zasądzenie alimentów na Twoją rzecz.

Źródła:

5/5

Autor

Marlena Słupińska

Adwokat

Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych.Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi.
Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także
podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu,
Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.